"mineral o’G’itlar texnologiyasi"

Neytralizasiya bo’limining issiqlik balansi.
17 - jadval

Kirish		Sarf
Ko’rsatkichlar	KJ/soat	Ko’rsatkichlar	kJ/soat
Ammiak Nitrat kislota Neytrallanish reaksiyasining umumiy issiqligi	778000 2349000 31550000	Ammoniy selitrasi eritmasi SHarbat bug’i Atrof–muhitga yo’qotilayotgan issiqlik	11500000 21700000 1677000
Jami	34677000	Jami	34677000

Nazorat topshiriqlari.


Misol. I.3. Ammoniyli selitra ishlab chiqarishning neytralizasiya bo’limini moddiy va issiqlik balansini tuzing.
18 - jadval

T/R	Unum-dor- ligi	Nitrat kislota kons-si	Ammiak kons-si	Ammoniy nitrat eritmasi-ning kons-si	Boshlan-g’ich harorat	Yo’qotilish
№	G,ton-na	HNO3, S,%	NH3, S,%	NH4NO3, S,%	HNO3, tb, ^0S	NH3, tb, ^0S	HNO3,%	NH3, %
1	21	47	100	68	25	45	6,0	3,0
2	27	48	100	70	26	47	6,5	2,5
3	20	49	100	69	27	49	7,0	2,0
4	23	50	100	71	28	46	7,5	2,5
5	30	51	100	72	29	48	5,5	3,5
6	38	52	100	91	30	50	5,0	4,0
7	28	53	100	73	31	52	4,0	5,0
8	20	54	100	75	32	54	4,5	4,5
9	33	55	100	76	33	56	3,0	6,0
10	41	56	100	87	34	51	3,5	5,5
11	25	57	100	86	35	53	1,0	1,0
12	26,5	58	100	77	36	57	2,5	7,5
13	35	59	100	79	37	58	2,0	1,0
14	45	60	100	81	38	60	7,5	2,5
15	48	53	100	78	39	62	1,0	1,0
16	25	52	100	80	40	64	3,5	1,5
17	51	47	100	82	41	59	5,0	2,0
18	43	48	100	84	42	61	7,0	2,0
19	53	51	100	83	43	63	8,0	1,0
20	58	50	100	85	44	65	3,0	2,0
21	24,7	49	100	75	45	67	5,5	2,5
22	22	54	100	88	46	69	6,5	1,5
23	29	60	100	78	47	66	9,0	3,0
24	21	55	100	89	48	68	7,5	3,5
25	24	59	100	90	49	70	7,0	4,0
26	26	56	100	92	50	72	7,5	3,5
27	27	58	100	74	51	74	5,5	2,5
28	29	57	100	93	52	71	6,5	2,5
29	31	46	100	70	53	73	4,0	1,0
30	37	58	100	68	54	75	4,5	1,5

Eslatma: Jarayonning issiqlik balansini tuzishda moddiy balans (13 - jadval) dan foydalaning!

Bug’latish bo’limining moddiy hisobi

Dastlabki ma’lumotlar:

Bug’lanishga kirayotgan eritma miqdori, (kg/soat). . . . . . .. . . . . . . 26667

SHundan:
Ammoniyli selitra miqdori. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 24000
Suv miqdori. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... . . . .2667
Bug’latishga kirayotgan eritma konsentrasiyasi, (%). . .. . .. . . . . . . . . .90
Qurilmadan chiqayotgan eritma konsentrasiyasi, (%). . . . . . . . . . . . 99,7
Bug’latishga kirayotgan eritma harorati, (^oS). . . . . . . . . . . . . . . .. . . 100

CHiqib ketayotgan eritma miqdori, kg/soat:

24000 · 100/99,7 = 24072

CHiqib ketayotgan eritma tarkibidagi suvning miqdori, kg/soat:

24072 – 24000 = 72

Bug’langan suv miqdori, kg/soat:

2667 – 72 = 2595

Bug’latish bo’limining moddiy balansi
19 - jadval

Kirish		Sarf
Ko’rsatkichlar	kg/soat	Ko’rsatkichlar	kg/soat
Ammoniyli selitra (90 %) li eritmasi SHundan: Ammoniyli selitra Suv	26667 24000 2667	Ammoniyli selitra (99,7 %) eritmasi SHarbat bug’i	24072 2595
Jami:	26667	Jami:	26667

Bug’latish bo’limining issiqlik hisobi


Dastlabki ma’lumotlar:

Bug’lanishga kirayotgan eritma miqdori, (kg/soat). . . . . . . . .. . . . .26667

Bug’latishga kirayotgan eritma konsentrasiyasi, (%). . . . . . . . . . . . . . .90
Qurilmadan chiqayotgan eritma konsentrasiyasi, (%). . . . . . . . . . . . .. 99,7
Bug’latishga kirayotgan eritma harorati, (^oS). . . . . . . . ... . . . . . . . . .. 100
Apparatning absolyut bosimi, (n/m²). . . . . . . . . .. . . . .. . . . . . 0, 213 ·10⁵
Qizdiruvchi agent sharbat bug’ining bosimi, (MPa). . . . . . . . . .1,2
Eritmaning qaynash haroratini aniqlash.

90% li ammoniyli selitra eritmasining R_abs = 0,213 · 10⁵ n/m² bosim ostidagi qaynash harorati quyidagi formula orqali topiladi:

t_qay. = t_{to’y.bug’} + Δt _η

bu erda t_{to’y.bug’} - to’yingan suv bug’i harorati R_abs = 0,213 · 10⁵ n/m² bosimda 61^oS; Δt – harorat depressiyasi (R_abs.= 101325 · 10⁵ n/m² bosimdagi 84% li ammoniyli selitra eritmasining qaynash haroratidan suvning qaynash haroratining ayrimasiga teng, masalan, 134 – 100 = 34 grad); η – harorat depressiya koeffisienti, 61 ^oS da 0,763 ga teng.

t_kay. = 61+34·0,763=86^oS

Issiqlikning kelishi.

Ammoniyli selitra eritmasi bilan kelayotgan eritma miqdori, kJ/soat:

26667 · 100 · 2,560 = 9600000

bu erda 100 – ammoniyli selitra eritmasining harorati, ^oS; 2,560 – 90% li ammoniyli selitra eritmasining issiqlik sig’imi, kJ/kg· grad.

Eritmani isitish uchun to’yingan bug’ bilan kelayotgan issiqlikni X kJ/soat deb belgilab olamiz. Bunda umumiy issiqlikning kelishi quyidagicha:
9600000 + X kJ/soat

Issiqlik sarfi

Ammoniyli selitra eritmasining bug’latishga sarf bo’lgan issiqlik miqdori, kJ/soat:

24072 · 86 · 2,01 = 4940000

bu erda 86 – eritmaning qayrash harorati, ^oS;

2,18 - 90% li ammoniyli selitra eritmasining issiqlik sig’imi, kJ/kg · grad.
Bug’latish qurilmasidan sharbat bug’i bilan chiqib ketayotgan issiqlik miqdori, kJ/soat:

2595 · 2613 = 23330000

bu erda 2613 - R_abs. = 0,213 ·10⁵ n/m² bosimdagi to’yingan bug’ entalpiyasi.

Jarayon paytida atrof muhitga yo’qotilayotgan issiqlik miqdorini 400000 kJ/soat deb qabul qilamiz.

Umumiy issiqlik sarfi, kJ/soat:

4940000 + 23330000 + 400000 = 28670000

Suv bug’i bilan kelayotgan issiqlik miqdori, kJ/soat:

28670000 - 9600000 = 19070000