Milliy universitetining jizzax filiali psixologiya va gumanitar fanlar kafedrasi

Konformlik darajasi odamlar ko’pchilik bo’lganda yuqorilashish ehtimolligi bor. Ammo guruh to’rt yoki besh kishidan oshadigan bo’lsa, o’zgarish juda kichik bo’ladi.

Vazifa qiyinlashib borgani sayin konformlik darajasi ham yuqorilab boradi. Insonlar mavhum vaziyatlar sharoitida qanday munosabat bildirish to’g’risidagi ma’lumotga ega bo’lish uchun boshqa insonlarga yuzlanadi.

Guruhning boshqa a’zolari yuqori ijtimoiy mavqe(status)ga ega bo’lishi konformlik darajasining yuqorilashuviga olib keladi. Kishilar guruhdagi boshqa kishilarga o’zlaridan ko’ra qudratli, nufuzli va bilimliroq deb nazar solishsa, guruh fikriga qo’shilishi shunchalik yuqori bo’ladi.

Ammo shaxslar yakka holda munosabat bildira olishsa, konformlik darajasi susaya boshlaydi. Tadqiqotlar yana shuni ko’rsatmoqdaki, guruhda kamida bir kishidan yordam olish imkoniyatiga ega bo’lish konformlik darajasining pasayishiga olib keladi.

Ash konformlik experimentiga bildirilgan tanqidlar

Ash tomonidan o’tkazilgan konformlik eksperimetlariga bildirilgan kuchli tanqidlardan birining asosida nima sababdan ishtirokchilar yon bosishni tanlaydi degan mantiq yotadi. Ba’zi tanqidchilarning fikricha, kishilar guruhning ta’siriga berilish istagida emas balki aslini olganda atrofdagilar bilan nizoga kirishmaslik uchun ongli ravishda ularga yon bosishga intilayotgan bo’lishlari mumkin. Bildirilgan boshqa bir tanqid esa labaratoriya sharoitida o’tkazilgan eksperiment natijalari biz yashab turgan voqelik hodisalari tog’risida xulosa chiqarishga asos bo’lmaydi. Ko’pgina ijtimoiy psixologiya soha mutaxassislarining xulosalariga ko’ra, real voqelikdagi hodisalar labarotoriyadagi kabi aniq-tiniq bo’lmasligi mumkin, guruhning ta’siriga berilishga bo’lgan ijtimoiy bosim ehtimol bundan ko’ra ancha yuqori, bu esa konformistik xulq-atvor ta’sirini yanada oshiradi.
18-Mavzu: Individual guruhiy yechimlar nisbati. Guruhiy qutblanish hodisasi
Reja:
1. Individual guruhiy yechimlar nisbati
2. Guruhiy qutblanish hodisasi
Konfliktni vujudga kelganini, uning mavjudligi tan olish va uni o‘rganish; 
Konfliktga tortilgan xodimlar, bevosita konflikt ishtirokchilari hamda konfliktga aloqador bo‘lmagan, ammo mana shu jamoaning barcha xodimlarining ziddiyat to‘g‘risidagi holis fikr-mulohazalarini o‘rganish;  Konflikt yechimini rejalashtirish. konflikt yechimini topish bo‘yicha turli alternativ usullar, yo‘llar va ssenariylarni ishlab chiqish. konfliktning qanday rivojlanib va o‘sib borishi mumkinligini aniqlash. konfliktning o‘sib ketmasligi oldini olish choralarini ko‘rish; 
Konflikt yechimi jarayoniga barcha xodimlarni jalb qilishga harakat qilish. 
ko‘pchilik hollarda birgalikda ziddiyat mazmuni, uning kelib chiqishi va uningyechimini topish bo‘yicha choratadbirlarni belgilash yo‘nalishida hamkorlik va birgalikda ishlashning o‘zi konflikt vaziyatni yumshatishga, tomonlar manfaatlarini uyg‘unlashtirishga, umumiy maqsadlarni topishga, shuningdek uyg‘unlik asosida tomonlarni yangitdan birbiriga yaqinlashtirishga xizmat qiladi. Mummo ochiq muhokamaga qo‘yish, har bir xodimning fikr va qarashlarining samimiy bayon qilinishiga erishish, qarashlardagi plyuralizmga erishish, konflikt yechimi bo‘yicha har bir tomon qarashlarining ifodalanishini yo‘lga qo‘yish, jamoadagi har turli keskinliklar, mavhumlik, ginaqudrat, g‘iybat, xafagarchilik, fikrlarning ichda qolib ketishi, g‘alamislik, fitna, intrigalar, bo‘hton va aniq bo‘lmagan ma’lumotlarning tarqalishining oldini oladi.
Butun jamoadagi diqqatni konfliktning mazmunini, muammoning mohiyatini anglashga qaratish va yo‘naltirish yaxshi natijalar beradi. CHunki konflikt – bu hayotning, yoki jamoadagi faoliyat jarayonining oxiri emas. Kollektiv bundan keyinham birgalikda, hamkorlikda ishlashi lozim. Ish yuzasidan esa turli ziddiyatlar bo‘lishi mumkin va bu ziddiyatlarga ish jarayonini yaxshilash uchun vujud kelganyangi vaziyat, ish unumdorligini oshirish imkoniyati, mehnat jarayonlaridagi nizolarni olib tashlash orqali yangi munosabatlarni o‘rnatish jarayoni sifatida qarash o‘rinlidir.