Milliy iqtisodiyot (makroiqtisodiyot)ning amal qilish va rivojlanish qonuniyatlari

3 –modul. Milliy iqtisodiyot (makroiqtisodiyot)ning amal qilish va rivojlanish qonuniyatlari
16-mavzu. Yalpi ichki mahsulot va milliy daromad
Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar. Iqtisodiy faoliyatni baholash. Yalpi milliy mahsulot va yalpi ichki mahsulot. Nominal va real yalpi ichki mahsulot. Monetar baholash. Yalpi ichki mahsulot ishlab chiqarishdan tashqari bitimlarni o’z ichiga olmaydi. Yalpi ichki mahsulotni hisoblash usullari: qo’shilgan qiymatlar, sarf-xarajatlar va daromad. Yalpi ichki xususiy investistiyalar.YaIMni hisoblashga qo’shilgan qiymatlar bo’yicha yondashuv. YaIMni hisoblashga sarf- xarajatlar bo’yicha yondashuv. Uy xo’jaliklarining iste’mol sarflari. Investitsion sarflar. Davlat sarflari. Chet elliklarning sarflari. YaIMni hisoblashga daromadlar bo’yicha yondashuv. Statistik farq. Asosiy kapitalga iste’mol.
Milliy hisoblar tizimi. Sof milliy mahsulot, milliy daromad va shaxsiy daromad. Xufyona iqtisodiyot, uning o’lchamlari va namoyon bo’lish shakllari. Milliy mahsulot (YaIM) ni ko’paytirish omillari va yo’llari.


17- mavzu. Yalpi talab va yalpi taklif
Yalpi talab. Yalpi talab egri chizig’i. Foiz stavkasi ta’siri. Tashqi savdo ta’siri. Yalpi talab o’zgarishi. Yalpi talab miqdoriga ta’sir etuvchi omillar. Iste’mol xarajatlari.Iste’molchilar soni. Istemolchi kutishi. Investitsion sarflar. Davlat byudjeti xarajatlari.Sof eksport xarajatlari. Xorijdagi milliy daromad.
Yalpi taklif. Uzoq muddatli yalpi taklif. Qisqa muddatli yalpi taklif. Yalpi taklifdagi o’zgarishlar. Yalpi taklif miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar. Ichki resurs narxlar. Import resurslari narxlari. Unumdorlik. Huquqiy-tashkiliy muhit. Biznesga soliqlar va subsidiyalar. Davlat tomonidan tartibga solish. Muvozanat va muvozanatli o’zgarishlar. Yalpi talabning o’sishi.Yalpi talabni oshirish - inflyastiyaga qarshi kurash omili. Yalpi talabning pasayishi: retsessiya va davriy ishsizlik. Iqtisodiy surish inflyastiya: sifatida kamayadi. Yalpi taklif pasayishi: Narxlarning o’zgarishi. Yalpi taklifning o’sishi: narxlar darajasining barqarorligi va to’la bandlik
Yalpi talab va yalpi taklif o’rtasidagi muvozanat va uning o’zgarishi. AD-AS modeli. Yalpi talab va yalpi taklif egri chiziqlarining kesishishi. Xrapovik samarasi. Milliy bozorning to’yinganlik darajasi. Taqchillikning iqtisodiy tabiati va uni bartaraf qilish yo’llari.

18-mavzu. Iste’mol va jamg’arma

Daromadning istemol va jamg’arma munosabatlari. Iste’mol va jamg’arma. O’rtacha va cheklangan iste’mollar. Iste’mol va jamg’arma darajasini belgilovchi omillar. Iste’mol fondi va iste’mol sarflari. Foiz stavkasi - investitsion munosabatlar sifatida. Iste’mol va jamg’arma hajmiga ta’sir etuvchi omillar.
Jamg’arishning mazmuni va uning manbalari. Ishlab chiqarish va noishlab chiqarish maqsadidagi jamg’arish. Jamg’arish normasi. Nominal va real jamg’arish.Real foiz stavkasi. Investitsion talab egri chizig’i.Investistiya talab egri chizig’i o’zgarishi. Xarid, texnik va operatsion xarajatlar. Biznes soliqlar. Texnologik o’zgarishlar. Kapital tovarlar fondi. Investitsion beqarorlik. Innovatsion betartiblik. Foyda o’zgaruvchanligi. Kelajakdagi o’zgarishlar.
Multiplikator va cheklangan afzalliklar. Jamg’arma va investistiya o’rtasidagi nisbat. Jamg’arma va investistiya o’rtasidagi muvozanatning klassik va keynscha modellari, ular o’rtasidagi farqlar.