Milliy g‘oya tarixi va nazariyasi

14-mavzu: Milliy g’oya – O’zbekiston xalqining ishonch-e’tiqodi manbai (2 soat)

R e j a:

10. 
    Jamiyatni erkinlashtirish va davlat qurilishini demokratlashtirishda milliy g‘oyaning roli.
    
11. 
    Demokratiya tamoyillari tizimida mafkuraviy plyuralizmning ahamiyati.
    
12. 
    G‘oyaviy-mafkuraviy munosabatlarni qonuniy-huquqiy boshqarish masalalari.
    
13. 
    Vatanni sevmoq iymondandir g‘oyasining mazmuni va ahamiyati.
    
14. 
    .
    

MAVZUGA OID TAYANCH TUSHUNCHA VA IBORALAR:

Milliy g‟oya – O‟zbekiston xalqining ishonch-e‟tiqodi manbai

Reja:

1. Jamiyatni erkinlashtirish va davlat qurilishini demokratlashtirishda milliy

g‘oyaning roli.

2. Demokratiya tamoyillari tizimida mafkuraviy plyuralizmning ahamiyati.

G‘oyaviy-mafkuraviy munosabatlarni qonuniy-huquqiy boshqarish masalalari.

3. ―Vatanni sevmoq iymondandir‖ g‘oyasining mazmuni va ahamiyati.

Mustaqillik yillarida shakllanish yо‗liga kirgan milliy istiqlol mafkurasi

xalqimizning asriy an‘ana va qadriyatlarini, milliy о‗zligimizni о‗zida

mujassamlashtirib, ularni umuminsoniy qadriyatlar, dunyo sivilizatsiyasi yutuqlari

hamda ilg‗or, taraqqiyparvar g‗oyalar bilan boyitib, mamlakatimiz о‗z oldiga

qо‗ygan ezgu maqsad va vazifalarni aniq-ravshan aks ettiradi. Uning vositasida har

bir vatandoshimiz biz qanday jamiyat,qanday davlat, qanday tuzum barpo

etmoqdamiz, uning ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy-ma‘naviy asoslari nimalardan iborat,

degan savollarga javob topa oladi.

Davlatimiz rahbari Islom Karimovning «О‗zbekistonning о‗z istiqlol va

taraqqiyot yо‗li», «О‗zbekiston buyuk kelajak sari», «О‗zbekiston XXI asrga

intilmoqda» kabi asarlarida hamda kо‗plab ma‘ruza va nutqlarida О‗zbekiston xaqi

qanday maqsad sari intilayotgani, qanday jamiyat barpo etgani ilmiy asosda keng

va atroflicha yoritib berilgan.

Ayniqsa, Prezidentimizning «О‗zbekiston XXI asrga intilmoqda» asarida

mustaqil taraqqiyot yillarida orttirilgan tajribalarga tayangan holda, sobiq sovet

tuzumining og‗ir asoratlariga qaramay, yurtimiz katta rivojlanish yо‗li,

О‗zbekiston yangi asrga qanday rejalar bilan kirib borayotgani asoslanadi.

Yurtimizda ma‘no-mohiyatiga kо‗ra butunlay yangi jamiyat barpo etish va XXI

asrning dastlabki yillariga mо‗ljallangan taraqqiyot strategiyasining ustuvor

yо‗nalishlari kо‗rsatib berilgan.

Ma‘lumki, biz qanday jamiyat barpo etmoqdamiz, degan masala mustaqillikka

erishganimizdan buyon dolzarb ahamiyat kasb etib kelmoqda. Bu masala

Prezidentimizning mazkur asarida ayniqsa о‗zining tugal va mukammal ifodasini

topdi. Unda qurilajak yangi jamiyatning ilmiy-falsafiy konsepsiyasi, jamiyat

hayotini tubdan isloh etishning navbatdagi strategik vazifalari asoslab berilgan.

Ana shu masalalarni bajarish milliy istiqlol g‗oyasining pirovard maqsadlarini

belgilaydi va bu maqsadlarga yetishga xizmat qiladi.

Bizning bosh strategik maqsadimiz – ozod va obod Vatan, erkin va farovon

hayot, bozor iqtisodiyotiga asoslangan erkin demokratik jamiyat barpo etishdir.

Bozor iqtisodiyoti, eng avvalo, kо‗pmulkchilikka va ular о‗rtasidagi raqobatga

tayanadi. Unda mulkning barcha qonuniy shakllari teng huquqqa ega bо‗lib, bu

huquq davlat tomonidan kafolatlanadi. Iqtisodiy taraqqiyotni bozordagi talab va

taklif yо‗lga soladi va boshqara boshlaydi. Uni markazdan turib boshqarishga,

mablag‗ va fondlarni rejali taqsimlashga hojat qolmaydi. Sobiq sotsialistik

mamlakatlarning tajribasi shuni kо‗rsatadiki, markazdan turib boshqariladigan

rejali iqtisodiyot oxir-oqibatda baribir tanazzulga yuz tutadi.

Kо‗pmulkchilikka asoslangan bozor iqtisodiyotini joriy qilish orqali yurtimizda

yashaydigan barcha insonlar uchun millati, tili va dinidan qat‘i nazar, munosib hayot

sharoiti yaratib berish, rivojlangan demokratik mamlakatlardagi kabi kafolatlangan

turmush darajasi va erkinliklarni ta‘minlash — davlatimiz siyosatining mazmunmohiyatini

ifodalaydi.

Lekin bozor iqtisodiyoti munosabatlariga о‗tish va ularni amalda joriy qilishning

tayyor andozasi yо‗q. Bu borada biz hatto jahondagi eng yuksak rivojlangan

mamlakatlar tajribasini ham kо‗r-kо‗rona qо‗llay olmas edik. Chunki bizning

mamlakatimiz iqtisodiyotining tarkibiy tuzilishi, qazilma boyliklari va iqlim

sharoiti, tabiiy resurslari, xalqimizning mentaliteti, aholi tarkibi va о‗sishi biror

mamlakatnikiga aynan о‗xshamaydi. Boshqa davlatlarda yaxshigina samara

beradigan taraqqiyot modeli bizda hech qanday natija bermasligi yoki aksincha,

inqirozni yanada chuqurlashtirishi mumkin edi. (Masalan, ayrim Hamdо‗stlik

mamlakatlarining shok terapiyasi usulini qо‗llab, qiyin ahvolga tushib qolganini

eslang).

Shu bois xalqimiz irodasi bilan tanlab olingan va о‗zimizga mos rivojlanish bu

— ijtimoiy larzalarsiz, inqilobiy sakrashlarsiz, tadrijiy tarzda olg‗a borishni taqozo

etadigan yо‗ldir. Milliy istiqlol g‗oyasi ana shu yо‗lda fuqarolarni birlashtiradi,

yakdil va hamfikr bо‗lishlariga xizmat qiladi. Jamiyat taraqqiyotining ustuvor

yо‗nalishlarini qat‘iy belgilab olib, asosiy kuch va imkoniyatlarni bir joyga tо‗plab,

avvalo ana shu ustuvor yо‗nalishlar bо‗yicha taraqqiyotni ta‘minlash, islohotlarni

bosqichma-bosqich amalga oshirish orqali bozor munosabatlariga asoslangan

demokratik odil jamiyat barpo etish О‗zbekiston tanlagan yо‗lning ma‘nomazmunini

tashkil etadi.

Milli

\

Mamlakatimiz uchun milliy g‘oya haqidagi masalaning bugungi amaliy ahamiyati shundaki, biz yangi jamiyat qurish, mustaqil demokratik taraqqiyot davrini boshdan kechirmoqdamiz. Aynan shunday paytda aholining turli qatlamlari manfaatlarini himoya qiluvchi xilma-xil qarashlar shakllanishi mumkin. Bunday sharoitda millat va jamiyatning parokanda bo‘lib ketishiga aslo yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi. Aks holda siyosiy, huquqiy, iqtisodiy islohotlar o‘z ahamiyatini yo‘qotadi, mustaqillik yo‘lida g'ovlar paydo bo‘ladi.

Milliy g‘oya mamlakatimizda erkin, huquqiy-demokratik, fuqarolik jamiyati asoslarini mustahkamlash, milliy g‘oyani jamiyatimiz a'zolari ongiga singdirish, milliy g‘oya va “Harakatlar strategiyasi”da ustuvor yo‘nalishlari sifatida belgilab berilgan qadriyatlar targ'ibotiga e'tibor qaratish, xalqimizning milliy o‘zligini anglab, mustaqillikni mustahkamlash ishiga kamarbasta bo‘lishini ta'minlashda muhim ahamiyat kasb etadi. Ma'lumki, g‘oya, ya'ni maqsad ko‘p hollarda amaliyotdan ilgari yuradi. Avval muayyan g‘oya jamiyat a'zolarining umumiy maqsadi sifatida ilgari surilib, so‘ng ushbu maqsadni bajarish uchun amaliy faoliyat boshlanadi. Shu jihatdan ham milliy g‘oya o‘zligimizni anglab ijtimoiy taraqqiyot va barqarorlikni ta'minlashimiz yo‘lida muhim omil bo‘lib xizmat qiladi. “Yuksak ma'naviyat – yengilmas kuch” asarida ta'kidlangan quyidagi fikr mazkur yo‘nalishdagi faoliyat uchun asosiy mezondir: “Endilikda oldimizda turgan eng muhim vazifa — ana shu yuksak tushunchalar bilan birga milliy g‘oyamizning uzviy tarkibiy qismlarini tashkil qiladigan komil inson, ijtimoiy hamkorlik, millatlararo totuvlik, dinlararo bag'rikenglik kabi tamoyillarning ma'no-mohiyatini bugungi kunda mamlakatimizda olib borilayotgan ma'naviy-ma'rifiy, ta'lim-tarbiya ishlarining markaziga qo‘yish, ularni yangi bosqichga ko‘tarish, yosh avlodimizni har tomonlama mustaqil fikrlaydigan yetuk dunyoqarash egalari qilib tarbiyalashdan iborat”.

Shunday qilib, milliy g‘oya xalqning tub manfaatlarini ifoda etadigan, uni o‘z oldiga qo‘ygan maqsadlari sari birlashtiradigan va safarbar etadigan g‘oyadir.