Миллий иктисодёт ҳажми, таркиби ва динамикасини ўлчаш. (2 соат)

в) тақсимланмаган фойда;

г) товар заҳиралар қийматидаги ўзгаришлар ҳисоби ва асосий капитал қарзсизланиши ҳисоби.

V. Мустақил банд бўлганларнинг даромади.

ЯИМ формуласи

Соф фоиз деганда, умумий фоиз билан пулни аккумляция қилиш учун тўланадиган фоиз ўртасидаги фарқ тушунилади.

Формула жиҳатдан қуйидагича ёзиш мумкин:

GDP = W + RENT + P +S + D + IBT

Бунда, W – иш хақи, RENT - рента, Р – фойда, S – фоиз, D – (depraciation) – амортизация ажратмалари, iBT – (inderect business taxex) – бизнесга эгри солиқлар.

Миллий даромад формуласи

ЯИМдан амортизацияни ажратсак, СИМ келиб чиқади, ундан эгри солиқлар (iBT) ва унчалик аҳамият касб этмайдиган статистик фарқлар олиб ташласак миллий даромад (Ni- national income) келиб чиқади.

Шундай қилиб, миллий даромад формуласини қуйидагича ёзиш мумкин:

Ni = W+Rent + P + S

Ёки

Ni = NDP - IBT

Эгри солиқлар1

Эгри солиқлар – бу ишлаб чиқарувчилардан давлат томонидан, уларнинг даромадига киритмасдан (товар баҳосига қўшилган бўлса ҳам) олинадиган ҳар хил солиқлардир. Бу: ҚҚС (қўшилган қиймат солиғи), акциз, мулкдан олинадиган солиқлардир.

Статистик фарқ тушунчаси

«Статистик фарқ» – бунинг сабаби ЯИМ пировард фойдаланиш бўйича ҳисобланади, миллий даромад эса тақсимот принципи асосида ҳисобланади, шунинг учун ҳисоб - китоб қанчалик аниқ бўлмасин улар ўртасида фарқ бўлади. АҚШдек ҳисоб - китоб яхши йўлга қўйилган, мамлакатда одатда бу ЯИМнинг 1 фоизидан кам миқдорни ташкил этади.

Миллий даромад

Миллий даромад - оила хўжаликларининг даромадини кўрсатувчи кўрсаткич ҳисобланади. Аммо даромаднинг бир қисми оилаларга етиб келмайди. Масалан, табиий ресурслар ва капиталдан кўриладиган даромаднинг бир қисми корхоналар ўзида йиғилади, яъни фойда ёки дивидент сифатида тақсимланмайди. Миллий даромаддан ижтимий суғурта фондига тўловларни, корпорация фойдасига қилинадиган солиқ, тақсимланмаган фойда ва трансферт тўловларини чигириб ташласак шахсий даромад қолади. Шахсий даромад уй хўжаликларининг ҳақиқий даромади сифатида чиқадиган категориядир.