Mikroorganizmlarning tuproqda tarqalishi. Mikroorganizmlarning suvda tarqalishi. Suvni tozalash va zararsizlantirish usullari

Mikrobli suvni biologik usul bilan tozalash.
Sanoat korxonalari, kasalxonalar va go’sht kombinatlaridan oqib chiqadigan chiqindi suvlarda juda ko’p patogen va saprofit mikroblar bo’ladi. Bunday suvlarni ariq va kanallarga oqizish xavflidir. SHuning uchun bunday chiqindi suvlar zararsizlantirilishi zarur. Bunda har xil usullar qo’llaniladi.
CHunonchi, mikrobli suvni biologik tozalash uchun filtrlovchi maydonlar va filtrlovchi ekiladigan maydonlar tayyorlanadi. Maxsus tayyorlangan maydonlarda suv okizilib tuproqqa shimdiriladi. Natijada suv tarkibidagi barcha organik birikmalar, muallaq zarrachalar, mikroorganizmlar tuproq qatlamida tutilib qoladi. Tuproqning yuza qatlamida tutilgan organik moddalar chirituvchi bakteriyalarning ta’sirida ammonifikatsiyalanib ammiak hosil qiladi va keyinchalik ammiak azotli va azot kislotalarigacha oksidlanadi. Patogen va boshqa turdagi mikrob­lar esa nobud bo’ladi. Filtrlovchi maydonlarda ko’p ug’it moddalari foydalanilmay qoladi. SHu sababli chiqindi suv ekin ekiladigan maydonlarga kuyilib filtrlansa, hosil bo’lgan ug’itlar tula-tukis foydalaniladi, ya’ni filtrlovchi maydonlar ikkiga bulinadi, birida suv filtrlanganda ug’it moddalari to’planadi, ikkinchisiga esa (oldin suv filtrlangan maydonga) ekinlar ekiladi. Ushbu usullar bilan suv mikroblardan birmuncha tozalannshiga qaramay, ular katta shaharlarda qo’llanilmaydi, chunki ko’p suvni filtrlay olmaydi. 1 ga filtrlovchi maydon bir sutkada 50 mln pakir suvni filtrlab tozalaydi, filtrlovchi ekiladigan 1 ga maydoni esa 10 ming pakir suvni filtrlab tozalay oladi. (YA. ya. Nikitinskiy ma’lumoti). Tar­kibida mikrob ko’p bo’lgan suvni tozalash uchun biologik filtrlar qo’llaniladi. Buning uchun sun’iy hovuz quriladi va u aerotank deyiladi. Bu hovuz oqindi suvga tuldiriladi, uning ostida esa loyqa bo’ladi, u aktiv loyqa deyiladi va uning yordamida suvdagi muallaq zarrachalar koagulyatsiyalanadi. Xovo’z (aerotank) ostidan havo chikaziladi, natijada aktiv loyqa zarrachalari har doim muallaq holatda bo’ladi. Mikrobli suvni tozalashda loyqa va kislorod asosiy biologik omil hisoblanadi. Bunday biologik tozalash ikki fazada boradi. Oldin aktiv loyqa orga­nik moddalarni adsorbsiyalab koagulyatsiyalaydi — ya’ni fizikaviy tozalash bo’ladi, keyinchalik biologik protsess yuz berib or­ganik moddalar loyqa zarrachalarda ammonifikatsialanadi va nitrifikatsiyalanadi (ammiakni azot kislotasigacha oksidlaydi). Natijada mikroblarning umumiy miqdori keskin kamayadi va patogen mikroblar asta-sekin halok bo’ladi.