231. Xaridorning rezerv narxi qanday o`lchanadi?
Har bir xaridor uchun rezerv narx belgilashga iste′molchilarning daromadiga ko`ra narxlarni ideal diversifikatsiyalash deyiladi.
232. Ikki qismli (tarkibli) tarifda narx belgilash tartibi qanday?
233. Iste′molchilar soni qismli (tarkibli) tarif belgilashda qanday ahamiyatga ega?
234. Raqobatlashgan monopol bozor muvozanatini belgilovchi ko`rsatkichlar nimalardan iborat?
235. Raqobatlashgan monopol bozorning samaradorligi to`g`risida so`zlab bering.
Biz ko`rdikki davlatning bozor mexanizmiga aralashuvi jamiyatda to`liq yo`qotishga olib keladi. Shuning uchun ham davlat o`zining iqtisodiy siyosatini shlab chiqqanda to`liq yo`qotishlarni hisob-kitobdan chetda qoldirmasligi kerak. Lekin, bundan davlatning raqobatlashgan
bozorga aralashuvi har doim ham yo`qotishlarga olib kelaveradi, deb bo`lmaydi. Quyidagi ikki holda davlatning aralashuvi raqobatlashgan bozorda iste′molchilar va ishlab chiqaruvchilarning turmush darajasini o`sishga olib keladi.
Birinchidan, iste′molchilar va ishlab chiqaruvchilarning harakati natijasida vujudga keladigan yutuq yoki yo`qotish bozor narxida o`z ifodasini topmasa. Bunday yo`qotish yoki yutuqlar bozorga nisbatn tashqi samara deyiladi, nima uchun deganda, ular bozorga nisbatan tashqarida ro`y beradi. Bozorga nisbatan tashqi samaraga misol qilib ishlab chiqaruvchilar tomonidan atrof-muhitni zaharlash natijasida vujudga keladigan jamiyat xarajatlarini keltirish mumkin. Ushbu xarajatlarni faqat davlatning aralashuvi orqali bartaraf qilish mumkin (bu masalaga keyingi boblarning birida batafsil to`xtaymiz).
Ikkinchidan ―bozor qiyinchiligi‖ - bu yerda mahsulotning sifati, kim tomonidan, qachon ishlab chiqarilganligi to`g`risida axborotning to`liq bo`lmasligi, iste′molchilarni ortiqcha yo`qotishlarga olib kelishi mumkin, ya′ni iste′molchi naflikni maksimallashtiradigan tovarlarni sotib olish bo`yicha to`g`ri qaror qilolmasligi mumkin. Bunday holda davlatning aralashuvini (tovarlar yorlig`ida tovar to`g`risida to`liq axborot bo`lishni davlat tomonidan talab qilinishi) samarali deb qarash mumkin.
Raqobatlashgan bozorning muvozanat holatda ishlashi iste′molchi va ishlab chiqaruvchi ortiqchaligini maksimal bo`lishini ta`minlaydi, demak, muvozanat holatda iste′molchilr o`z talabini mavjud ishlab chiqarish xarajatlarida mumkin bo`lgan eng past narxda qondiradi. Raqobatlashgan bozor samaradorligi ishlab chiqarishni ta`minlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |