195. Absolyut va differensial renta qanday aniqlanadi?
Iqtisodiy renta (absolyut renta) - bu cheklangan resurs uchun to`lanadigan to`lov.
Absolyut renta - bu barcha yer egalari tomonidan yerning sifatiga bog`liq bo`lmagan holda oladigan rentadir (absolyut renta K.Marks tomonidan kiritilgan).
Yer rentasini tahlil qilish uchun quyidagi shartlar bajarilgan deb faraz qilinadi:
˗ ishlab chiqarilgan barcha mahsulot bozor uchun ishlab chiqariladi;
˗ barcha yerlar mukammallashgan bozor sharoitida ijaraga beriladi;
˗ barcha yerlardan asosiy oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun foydalaniladi;
˗ barcha yerlarning unumdorligi bir xil.
Yer taklifi absolyut elastik bo`lmagani uchun, yer taklif chizig`i vertikal ko`rinishda bo`ladi.
Differensial renta - boshqa resurslarga nisbatan yuqori unumdorlikka ega bo`lgan resurs egasi tomonidan olinadigan renta.
196. Umumiy va qisman muvozanat tushunchalari nimani anglatadi?
Umumiy muvozanatlik - barcha bozorlarning o`zaro bir-biriga ta`siri natijasida o`rnatiladigan muvozanatlik. Barcha bozorlarni muvozanat holatda bo`lishi. Bunda biror bozorda muvozanatlik buzulsa boshqa bozorlarda ham muvozanatlilik buziladi.
197.Teskari aloqa samarasi tushunchasi nimani anglatadi?
198. Umumiy muvozanatni tahlil etish bosqichlari nimalardan iborat?
199. Umumiy muvozanat tenglamalar tizimi kim tomonidan ishlab chiqilgan va nimani ifodalaydi?
200. Ayirboshlas samaradorligi deganda nimani tushunasiz?
Ayirboshlash jarayonida mahsulotlar ma’lum miqdoriy nisbatda bir-biriga almashtiriladi. Ayirboshlash moddiy ne’mat va xizmatlarning bir sub’ektdan ikkinchisiga o’tish jarayonini bildiradi. Tarixan olib qarasak, ayirboshlash ikki xil: mahsulot va tovar ayirboshlash shaklida yuz beradi. Mahsulot ayirboshlash barter deyiladi.
Tovar ishlab chiqarishning vujudga kelishi, rivojlanishi bilan tovar ayirboshlash amal qiladi.
Bir mahsulotni ikkinchisiga pul vositasida, ma’lum narx asosida, ya’ni oldi-sotdi yo’li bilan ayirboshlash – tovar ayirboshlash deyiladi. Bunda tovar pulga ayirboshlanadi, keyin esa bu pulga xohlagan boshqa tovarni sotib olish mumkin bo’ladi.
Ayirboshlash (iqtisodiyotda) – kishilarningmehnatfaoliyatiyokimahsulotlarinioʻzaroalmashtirishlari. A. iqtisodiy faoliyatning bir turi, ish-lab chiqarish bilan iste’molni bir-biriga bogʻlab turuvchi vosita hisoblanadi. A. oʻziga xos maxsus faoliyat turi boʻlib, amaliyotda savdo-sotiqdan iboratdir. Bu faoliyat bilan maxsus kishilar guruhlari shugʻullanadilar. A.ning iqtisodiy aso-sini ijtimoiy mehnat taqsimoti tash-kil etadi, harakteri va shaklini ishlab chiqarish belgilaydi. Oʻz navbatida A. ham ishlab chiqarishning rivojlanishiga ta’sir koʻrsatadi.A. kishilik jamiyati tarixida ij-timoiy mehnat taqsimoti, dehqonchilik va chorvachilik bilan shugʻullanadigan qabilalarning bir-biridan ajralishi tufayli kelib chiqdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |