Mikrobiologiyada laboratoriya mashg’ulotlari

Tugunak bakteriyalarni aniqlash. Buning uchun bir necha xil 
usuldan foydalaniladi.  
1.  Tugunak  bakteriyalarning  morfologiyasini  aniqlash  uchun 
dukkakli  o'simliklar  ildizidan  tugunak  olib,  u  sterillangan  suvda 
yuvilib,  buyum  oynasi  ustida  eziladi,  hosil  bo'lgan  shiradan  preparat 
tayyorlab  fuksin  yoki  metilen  ko'ki  bilan  bo'yab  mikroskop  ostida 
ko'riladi.  Agarda  tugunak  bakteriyalarining  harakatini  aniqlash  kerak 
bo'lsa,  buyum  oynasi  ustiga  bir  tomchi  sterillangan  suv  tomizilib, 
tugunak  eziladi,  hosil  bo'lgan  shira  ustiga  qoplag'ich  oyna  yopilib, 
mikroskop  orqali  qaralsa,  harakatchan  mayda  tayoqchalar  borligi 
aniqlanadi.  
2. Tugunak bakteriyalarining toza kulturasini ajratib olish uchun 
quyidagi  oziqli  muhitdan  foydalaniladi.  Tugunak  bakteriyalarini 
undirish  uchun  no'xat  yoki  loviyadan  tayyorlangan  qaynatma  oziq 
muhiti  sifatida  olinadi.  Qaynatma  quyidagi  usulda  tayyorlanadi:  100 
ml suvga 10 g no'xat yoki loviya solinib, dukkaklari yorilguncha (30-
40 daqiqa) qaynatiladi va sterillangan kolbaga 

---

 
79 
 
 
 
Dukkakdosh o’simliklar ildizidagi tugunaklar 
 
 
 
Rhizobium leguminosarum 
 
Azotobacter chroococcum 
 
 
 
 
 
Rhizobium koloniyalari 
Tugunak bakteriyalar 
asosida olingan 
Nitragin preparati 
Erkin holda yashovchi 
azotfiksatorlardan olingan 
Azotobakterin preparati 
 
 
filtrdan  o'tkazib  qo'yiladi.  Filtrlangan  suyuqlikning  hajmi  kamaygan 
bo'lsa,  yana  100  ml  gacha  yetguncha  sterillangan  suv  qo'shiladi, 
so'ngra reaksiyasi aniqlanadi. Odatda reaksiyasi neytral bo'lishi kerak. 
Hosil  bo'lgan  no'xat  qaynatmasiga  shakar  va  2  g  agar-agar  qo'shilib 

---

 
80 
eritiladi.  Tayyorlangan  muhit  Petri  likobchalariga  quyilib  qotiriladi. 
So'ngra  dukkakli  o'simliklar  tugunaklaridan  siqib  olingan  shira 
ekiladi.  Likobchalar  bir  necha  kun  davomida  25-30ºS  termostatda 
saqlanadi. So'ngra oziq muhit yuzasidagi unib chiqqan koloniyalardan 
preparat  tayyorlab  sinka,  fuksin  yoki  Gramm  usulida  bo'yalib, 
mikroskopda  ko'riladi.  Muhit  ustida  unib  chiqqan  to'plamlar  oqish 
mayda shilimshiq bo'ladi.