Mikrobiologiyada laboratoriya mashg’ulotlari

AZOT TO'PLASH 
Mashg'ulotni  o'tish  tartibi:    Erkin  holda  yashovchi 
azotfiksatorlarning 
(Azotobaster, 
Clostridium) 
morfologiyasini 
o'rganiladi.  Turli  dukkakli  o'simliklarning  tuganak  bakteriyalaridan 
(Rhizobium) mazok tayyorlab, mikroskopda ko'riladi. 
Qo'zg'atuvchilarning morfologiyasini o'rganish uchun   har 
bir 
talaba  preparat  tayyorlaydi  va  bo'yab  mikroskopda  ko'rishadi. 
Natijalarni daftarlarga yozib va chizib boriladi. 
Kerakli asboblar va reaktivlar: Dukkakli o'simlik ildizi, Oziqa 
muhiti.  Mikroskop,  immersion  moy,  filtr  qog'ozlar,  buyum  va 
qoplag'ich  oynachalar,  mikrobiologik  sirtmoq,  skalpel,  pinsetlar, 
Bo'yoqlar (metilen ko'ki, fuksin), tuproq, tarozi, kolbalar.  
 
Tuproqdagi  azotning  umumiy  balansida  mikroorganizmlar 
tomonidan  assimilyasiya  qilinishi  muhim  ahamiyatga  ega.  Azotni 
tuproqda  fiksasiyalanib  qolishida  bakteriyalarni  ahamiyati  alohida 
hisoblanadi.  Chunki  ular  havo  tarkibidagi  molyakulyar  azotni 
o'zlashtirib, tuproqni bog'lagan azot bilan boyitadi. 
Havodagi  molekulyar  azotning  biologik  usulda  tuproqqa 
yig'ilishi  qishloq  xo'jaligida  katta  ahamiyatga  ega.  Atmosfera 
havosining  70%  i  erkin  azotdan  iborat.  Atmosferadagi  azot 
zahirasidan  o'simlik  to'la  foydalana  olmaydi.  Havodagi  azotni 
o'zlashtirib,  uni  o'simlik  oziqlana  oladigan  holga  keltiradigan  alohida 
mikroorganizmlar  bor.  Azotning  mikroorganizmlar  tomonidan 
yig'ilishi  tabiatdagi  azotning  aylanishida  hal  qiluvchi  bo'g'in 
hisoblanadi. Bunday mikroorganizmlar azotfiksatorlar deyiladi. 
Professor 
Ye.N.Mishustinning 
ma'lumotlariga 
ko'ra, 
azotfiksatorlar yil  davomida  yer kurrasidagi ekin ekiladigan yerlarda, 
barcha  mamlakatlardagi  kimyo  zavodlarining  yetkazib  beradigan 
azotidan 7 barobar ko'p  azot to'playdi. Agar ekin ekiladigan yerlariga 
hisob  qilganda  azotfiksatorlar  bir  yil  mobaynida  1-1,5  mln  tonnaga 
yaqin  azot  to'playdi.  Demak,  qishloq  xo'jaligi  mutaxassislari 
mikroorganizmlarning 
fiziologik 
xususiyatlari 
va 
rivojlanish 
qonuniyatlarini  sinchiklab  o'rganishlari  dexqonchilikda  hosildorlikni 
oshirishdagi omillardan biri hisoblanadi.