Mikrobiologiyada laboratoriya mashg’ulotlari

Tuganak bakteriyalari bilan tanishish 
Rhizobium  turkumiga  kiruvchi  bakteriya  turlari  1300  turga 
mansub  dukkakdoshlarga  kiruvchi  o'simliklarda  tugunaklarni  hosil 
qiladi.  O'simlik  ildiz  to'qimasiga  tushgan  tuganak  bakteriyalari 
infeksion  ipchalar  hosil  qilib  meristema  to'qimasiga  yetib  borganidan 
so'ng  jadal  bo'lina  boshlaydi  va  bu  yerda  tuganaklarni  hosil  qiladi. 
Natijada  o'simlik  va  bakteriya  o'rtasida  modda  almashinishi  sodir 
bo'ladi.  O'simlik  bakteriyani  uglevod  va  mineral  moddalar  bilan 
ta'minlasa, 
bakteriya 
o'z 
navbatida 
o'simlikni 
70% 
gacha 
assimilyasiyalanadigan  azot  bilan  ta'minlaydi.  Turli  dukkakli 
o'simliklarning ildizida bu tuganaklar turli shakl va o'lchamda bo'ladi. 
Ularning  o'lchami  asosan  tariq  kattaligidan  yong'oq  mevasining 
kattaligicha bo'lishi mumkin. 
Tuganak 
bakteriyalarni 
sof 
kulturasini 
olish 
uchun 
dukkakdoshlarga mansub ekin turini birontasini (mosh, loviya, no'xat 
va boshqalar) olib, uning ildizi vodoprovod suvida yaxshilab yuviladi 
va bir nechta yirik tuganaklar qirqib olinadi. Bu tuganaklar 3-4 marta 
steril  suvda  chayiladi  hamda  ularni  0,1%  li  sulema  eritmasi  solingan 
Petri likobchasiga botirib, 5 daqiqa davomida chayqatiladi. So'ngra bu 
tuganaklar  Petri  likobchasidagi  steril  suvga  solinadi  va  unda  ham  5 
daqiqa  ushlab  turiladi  hamda  spirt  solingan  Petri  likobchasiga  1 
daqiqa  davomida  solib  qo'yiladi.  Tuganaklardagi  spirt  alangada 
yondirib  yo'qotiladi.  Keyin  steril  pinset  yordamida  tuganaklar  steril 
Petri  likobchasiga  ko'chiriladi  va  steril  skalpel  pichog'i  yordamida 
bo'laklarga  ajratiladi.  Bakteriologik  ilgak  yordamida  tuganakning  bir 
bo'lakchasini  Petri  likobchasidagi  oziqa  muhit  sirtidagi  bir  tomchi 
suvga qo'shiladi va shpatel yordamida oziqa muhiti yuzasiga bir tekis 
qilib surtiladi. Tuganak bakteriyalarini sof kulturasini olishda quyidagi 
oziqa muhitlaridan foydalaniladi: