Mikrobiologiyada laboratoriya mashg’ulotlari

Н
3
РО
4
. ↔ 3Н+ РО
4
--- 
 

---

 
88 
Tuproqdagi fosfor birikmalarini eritishda fosfor bakteriyalaridan 
tashqari,  kislota  hosil  qiluvchi  sporali  va  sporasiz  mikroorganizmlar 
katta ahamiyatga ega. 
R.A.Menkinaning  ma'lumotiga  qaraganda,  fosfor  bakteriyalari 
50%  fosforni  lesitindan  va  86%  fosforni  nuklein  kislotadan  quyidagi 
sxema bo'yicha ajratib, tuproqni fosfor bilan boyitadi. 
  
1)  nukleoproteid  →  nuklein  →  nuklein  kislota  →  nukleotidlar 
→ H
3
PO
4
. 
2) lesitin→ gliserofosfor efirlar → H
3
PO
4
.  
Tipik  spora  hosil  qiladigan  fosfor  bakteriyalarga  misol  qilib 
Bacillus  megatherium  var.  phosphaticum  olinadi,  bu  mikrob 
tayoqchasimon,  cheti  qayrilgan  kattaligi  3  mikrondan  6  mikrongacha 
kattalikdagi,  spora hosil qiluvchi Gramm  manfiy aerob bo'lib, har xil 
qand  eritmalarida  (glyukoza,  saxaroza,  mannit,  galaktoza)  gaz  hosil 
qilmasdan kislota hosil qiladi. 
Kartoshkadan  va  fosforning  organik  birikmalari  qo'shilib 
tayyorlangan  muhit  yuzasida  shilimshiq  qo'ng'ir  rangli  koloniyalar 
atrofida yaltiroq doira hosil bo'ladi. Koloniyalardan preparat tayyorlab 
mikroskopda ko'rilganda ularning juft bo'lib joylashganini ko'ramiz. 
Spora 
hosil 
qilmaydigan 
fosfor 
bakteriyalari 
mayda 
tayoqchasimon  kattaligi  1,5-2  mikron,  gramm  manfiy  va  fakultativ 
anaerobdir.  Zich  oziqli  muhit  yuzasida  pushti  rang  koloniya  hosil 
qiladi,  koloniya  atrofida  yaltiroq  doira  bo'lmaydi.  Bu  mikrob  sutda 
ishqor  hosil  qilibgina  qolmasdan,  qisman  nuklein  kislotani  ham 
parchalaydi.