Microsoft Word XXI asrda islom ziyouz com doc

tavakkul
- Allohning inoyatiga suyanishga da'vat qilar edi. Ul 
zot yana o‘z tuyangni bog‘lab qo‘ygandan so‘ng ham uni Yaratgan izmiga topshirishing 
lozimligini ta'kidlar edi. Biz kelgusi o‘n yilliklarda qaysi tuyani bog‘lashimiz kerak?
Bu yerda yana bir necha masala bor. Ulardan eng muhimi hamma narsadan xabardor 
bo‘lgan rahbariyatni tarbiyalash bo‘lsa ajab emas. Men oldinroq musulmon rahbarlarning 
aksariyati yoshlarga bugunning muammolarini hal etishda zarur bo‘lgan yo‘l-yo‘riqni 
ko‘rsatishga qodir emasligini aytib o‘tgan edim. Muqaddas kitoblardan xabardor va 
ularga e'tiqod qilgan o‘rtacha musulmon faolidan post-modernistning fikri noto‘g‘ri 
ekanini qanday isbot qilasiz, deb so‘rasangiz, biror narsa deb javob qaytarishi gumon. 
Boshlarimiz qumga tiqilgan. Biroq bunday guruhlar ko‘rib ko‘rmaslikka olayotgan 
narsalar faqat intellektul tamoyillargina emas. Atrof-muhitning buzilishi ham bizning 
yerni zo‘rlashdagi gunohlarimiz uchun yaqinlashib kelayotgan, biroq e'tibor 
qilmayotganimiz ro‘zi Mahshardir. Ehtimolki, faollarimiz o‘z mamlakatidagi so‘nggi 
kisloroddan nafas olayotib, hali ham ibodat paytida qo‘lni qanday ushlash to‘g‘ri ekani, 
soqolning uzunligi qancha bo‘lishi kerakligidan bahs qilib, tomoq yirtayotgandir. 
Ularning ahvoli kulgili bo‘lgani kabi ustuvor qarashlari ham tepsa tebranmasdir.
Bular barchasi o‘zgarishi kerak. Islom dunyosiga sayohat qilgan har bir sayyoh yoshlar 
o‘rtasida islomni o‘rganishga bo‘lgan muazzam g‘ayratni va o‘sha mamlakatlar 

---

XXI asrda Islom: Postmodern dunyoda qiblani topish. Timoti J. Uinter 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
15
rahbariyatiga nisbatan shunday xavotir haqida gapirib berishi mumkin. An'anaviy 
ulamolar bizga zarur bo‘lgan xushxulqlik va mo‘‘tadillik fazilatlariga ega; biroq 
dinamizmdan yiroq; radikal guruhlar peshvolari esa o‘zini hammadan ustun qo‘yish, 
taassub va takfir tuzog‘iga ilingan; ayni paytda aksariyat qayta tiklanish harakati 
peshvolari, ochig‘ini aytganda, o‘z o‘rniga munosib emas. Ikkalasi ham og‘irkarvon va 
omonat; islomga mafkuraviy nuqtai nazardan qarashga odatlanib qolgan, ular bugungi 
dunyo murakkabliklarini tushunmaydi - serg‘ayrat yoshlar esa buni juda yaxshi ko‘rib 
turibdi.
Shuning uchun birinchi navbatda yigit-qizlarga ham an'anaviy shar'iy ilmlarni, ham
bugungi dunyo madaniy va intellektual tilini o‘rgatadigan muassasalar tashkil etilishi 
lozim. Shunga o‘xshash sa'y-harakatlar o‘tmishda ham bo‘lgan: Bag‘doddagi Nizomiya 
madrasasi G'azzoliy tufayli mashhur bo‘lib ketgan edi, o‘sha madrasada 
fiqh 
bilan bir 
qatorda yunon an'analari asosidagi falsafiy ilohiyotshunoslik ham o‘qitilar, shuningdek, 
o‘sha vaqtdagi rahnamolarni raqib mafkuralarning oyog‘ini osmondan qiladigan zarur 
qurol bilan ta'minlar edi. Bizga yangi mingyillikda