www.ziyouz.com
kutubxonasi
99
Ayni shu muhandis so‘ngra o‘sha muhokama guruhida bir amerikalik islomni qabul
qilgan ayolni uchratganini, o‘sha ayol uni olti oy ichida islomga kirishga ishontirganini
yozadi.
Amerikalik ayol bunday xotirlaydi:
Men 1995 yilning yozida Internetga kira boshladim. U yerdan islomga oid juda ko‘plab
foydali narsalar oldim. Jahon Internet tarmog‘idan orttirgan bilimim meni nihoyat
muayyan qaror qabul qilishga undadi
[278]
.
Bunday misollarni ko‘plab keltirish mumkin. Biroq bularning barchasi kishini bitta g‘alati
xulosaga yetaklaydi: musulmonlarga qarshi hissiyotlar kuchaygan damlarda islomni
qabul qiluvchilar soni ko‘payadi va Internet ushbu jarayonga qulay imkoniyat yaratib
beradi. Garchi buni ko‘rsatib berish, masalan, Masjidni yoqib yuborish bilan Internet
tarmog‘idagi islomni qabul qilganlar ko‘payishi xususidagi ma'lumotlarni o‘zaro solishtirib
ko‘rish uchun maxsus tadqiqotlar zarur bo‘lsa-da, bunday farazlar asosli ekanini tan
olmaslikning iloji yo‘q. Bu esa bir dindan ikkinchisiga o‘tish asrlari xususida yozgan
Levtsionning "muvaffaqiyatlar zamirida islomning reklamasi yotibdi"
[279]
degan
qarashiga zid tarzda yangraydi. Umuman olganda, bu hol bizga Internet bir dindan
ikkinchisiga o‘tishda jadal rivojlanib borayotgan vosita vazifasini o‘tamoqda, deb xulosa
chiqarish imkonini beradi. U azaliy norozilik harakatini davom ettiradi va yangi sharoitga
moslashtiradi hamda zamonaviy va to‘g‘ri siyosiy madaniyat ustuvor bo‘lgan jamiyatda
mazlum jamoalar bilan birdamlikning kuchli an'anasini qo‘llab-quvvatlaydi va "qotib
qolgan qoliplar"ni chilparchin qiladi.
Umuman olganda, bir dindan boshqasiga o‘tish hodisasi juda chalkash holdir va u
nazariyachi jamiyatshunoslarning yengil-elpi tahlilini tan olmaydi. Albatta,
ilohiyotshunoslar (ularning kamida haligacha rahmdil bashoratga ishonadiganlari) din
qanday qilib tarqalishi xususida turli xil qarashlarga ega bo‘lishi mumkin; ularning
gaplariga hurmat bilan quloq tutish kerak. Bir dindan ikkinchisiga o‘tish shaxs va jamoa
o‘zligining tub ildiziga daxl qiladi, uni faqat (moylanmagan) raqamlarning g‘iyqillashiga
yo‘ymaslik kerak. Ushbu bobga Oden
[280]
ning quyidagi amri bilan xulosa yasasak,
ko‘pgina ilohiyotshunoslar, musulmon yoki xristian bo‘lishidan qat'i nazar, xursand
bo‘lishi tabiiy:
Sen sanoqchilar bilan birga o‘tirmasliging va
Ijtimoiy fanda sanoq bilan shug‘ullanmasliging kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |