Microsoft Word XXI asrda islom ziyouz com doc

havo
ingiz men namuna qilib ko‘rsatgan tarzda bo‘lmas ekan, 
hech biringiz 
iymon
li bo‘la olmaysiz», deb tayinlagan edi.
Bugungi kunda musulmon jamoalarida ushbu saboqdan xulosa chiqarmagan kishilar 
ko‘pchilikni tashkil etadi. Ba'zi bir yo‘lidan adashgan hamoqat ahli sunnatga rioya qilmay 
turib ham ruhiy komillikka erishish mumkin deb hisoblaydi. 
Islom
siz ham 
ehson
bo‘lishi 
mumkin, degan islomning ibtidosidan e'tiboran barcha musulmonlar va so‘fiylar rad 
etgan tushuncha qalbakidir. Masalan, Imom Jaloliddin Rumiy bunday degan: 
Toki ruhim bor ekan, Qur'on xizmatkoriman. 
Muhammadning yo‘lida yotgan xoku xoriman. 
Kimiki bul so‘zimni o‘zga talqin aylasa, 
Ul kishini yanarman, so‘zlarin raddoriman. 
Binobarin, biz ichki komillikka intilish bo‘lmay turib, tashqi sunnatga amal qilishga da'vo 
qilolmaymiz. Aksariyat musulmonlarning xatti-harakatlari ushbu ichki komillikka e'tibor 
bermasligini fosh etib qo‘yadi. Modomiki, biz ichki dunyomizni tartibga keltirish ustida 
ter to‘kmas ekanmiz, ibodat qilish, halol narsalarni tanovul etish va tashqi sunnatning 
boshqa jihatlarini e'tibordan qochirmaslik musulmonlikning biryoqlama va chala 
ko‘rinishi bo‘lib qolaveradi. Biz, mushuk sichqonning uyasi oldida poyloqchilik qilganiday, 

---

XXI asrda Islom: Postmodern dunyoda qiblani topish. Timoti J. Uinter 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
35
nafs
imiz va «men»imizga ehtiyot bo‘lishimiz lozim. Biz nurday pok bo‘lish uchun uni 
ne-ne mashaqqatlar bilan bo‘lsa-da, vujuddan yo‘qotishimiz kerak.
Sahobalar millionlab chin xristian, buddaviy, yahudiy va zardushtiy erkak va ayolni, 
hatto ular bilan so‘zlashmay turib ham musulmon qildilar. Qur'on ularning tillariga 
tarjima qilinmagan chog‘lar ayrimlari mahalliy tillarni o‘rgandilar. Biroq ular borgan 
joydagi haqiqiy samimiyat va iltifotli, yuksak maqomdagi hamda tamkin sunnatning 
tabiiy go‘zalligi unga shohid bo‘lganlarning yuraklarini asir eta boshladi.
Bugungi kunda qalblarini sunnatga chog‘lamayotgan, balki uni rad etayotgan, shu bilan 
birga uning tashqi ko‘rinishlariga amal qilayotgan musulmonlarni ko‘plab uchratish 
mumkin. «Agar dag‘al, toshbag‘ir bo‘lganingizda, albatta, (ular) atrofingizdan tarqalib 
ketgan bo‘lur edilar»
[51]
. Muqaddas Qur'onning ushbu oyatini o‘zimizcha tahrir 
qilganday bo‘lamiz. Mabodo, to‘pchilar nimchasini, Dok Martin poyabzalini kiyib olgan va 
tajovuzkor xulq-atvorli faollarimiz 7-asrga borib qolsa edi, xristianlar, buddaviylar va 
boshqalar ulardan juda mutaassir bo‘lishi dargumon edi. Ular va sahobalarning o‘zi 
bunday faollarni g‘azab va qoloqlik hissiga qul bo‘lgan va asl nomi 
hilm
emas, 
tajovuzkorlik bo‘lgan diniy oqim ta'siriga tushib qolgan omadsizlar deb atagan bo‘lur edi. 
Halimlik Rasululloh (s.v.s.)ning yuksak fazilati bo‘lib, buningsiz ul zot hech qachon 
bunchalik ko‘p qalbni zabt eta olmas edi.
Xulosa juda oddiy. Islomning o‘zi oddiy din. Bu din bizni tabiat va Alloh bilan qaytadan 
birlashtiradi. U inson tabiatiga bosim o‘tkazmaydi, aksincha, uni sharaflaydi. U bizga 
Odam Atoning muhtasham quvvatini namoyish etadi va uni barcha ismlarni o‘zida 
jamuljam etgan zot sifatida ko‘rsatib beradi.
Qay birimiz tabiatdan, go‘zallikdan, avliyolardan yiroq yashasak, yuraklarimiz
g‘azabnok, johil va besaranjom bo‘ladi. Biroq sunnat degani bu emas. Sunnat dunyo 
odamning ko‘ziga qanchalik qorong‘i ko‘rinmasin, zulm qanchalik kuchli bo‘lmasin, hech 
bir yaproq Allohning irodasisiz uzilib tushmaydi, deb ishonishdir. Nihoyat, hamma narsa 
yaxshi bo‘ladi. Koinot ham, tarix ham ishonchli qo‘ldadir.
Bu Rasululloh (s.a.v.) ning e'tiqodi edi. U bizning ham e'timodimiz bo‘lishi kerak.
Ko‘pchiligimiz Ka'badan taraladigan halovat va go‘zallikka mutlaqo aloqasi bo‘lmagan 
ma'naviyatsizlik, axloqsizlikka yoki vahimaga, ekstremizmning bema'ni va chirkin 
ko‘rinishlariga yetaklaydigan tushkunlikka mubtalo bo‘lganmiz. Biroq islom 
donishmandlik va muvozanatga buyuradi. Bu o‘rta yo‘ldir. Qanday vaziyatga tushib 
qolganimizdan qat'i nazar, buning iloji bor, unga amal qilishimiz mumkin. Biz bugungi 
dunyoning baxtli ummatlarimiz. Baxtimiz shundaki, g‘arbliklardan farqli o‘laroq, bizni 
haliyam go‘zallik birlashtirib turadi. Boshqa so‘z bilan aytganda, biz kim ekanimizni va 
nima qilishimiz kerakligini yaxshi bilamiz.