Microsoft Word XXI asrda islom ziyouz com doc

(muhaymin)
qilinganini tushunishdir. Ushbu yo‘riqnoma islomni o‘z-o‘zini 
ahl uz-zimma, 
ya'ni 
so‘nggi va universal haqiqatnoma
[306]
qo‘riqchilari taklif etgan diniy daxlsizlik ahdiga 
rozi bo‘lgan jamoalar: yahudiylar va xristianlarning himoyachisi sifatida tarixiy jihatdan 
tushunishga undaydi. Tarixiy musulmon jamoalari Rasulullohning: "Kimki zimma vakiliga 
biror zahmat yetkazsa, Qiyomat kuni meni o‘zining dushmani sifatida ko‘radi"
[307]

---

XXI asrda Islom: Postmodern dunyoda qiblani topish. Timoti J. Uinter 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
104
degan ogohlantirishiga rioya etib, kichik monoteistik jamoalarga nisbatan bag‘rikenglik 
qilib kelganini hamma biladi. Bunday munosabat ildizi Qur'onning otalarcha nazorat 
burchini himoya qilishiga borib taqaladi, u 20-asrgacha ham yashab keldi. Turklarning 
Atos tog‘ida so‘nggi hokim bo‘lgan kishining 1912 yili u yerni bosib olgan yunon 
askarlarining hibsga olishini kutib o‘tirgan paytda frantsuz jurnalisti bilan qilgan suhbati 
e'tiborga molikdir:
Atrofga bir qarang. Mana bu minglab rohiblarga bir qarang; ularning monastirlarini 
ziyorat qiling, ular bilan savol-javob qilib ko‘ring. Ular nimadan shikoyat qilishlari 
mumkin? Biz ularning qoidalariga daxl qildikmi? Mulkini toptadikmi? Ularning muqaddas 
joylarni ziyorat qilishiga monelik qildikmi? Hatto ularning dunyoviy konstitutsiyasi nomini 
o‘zgartirdikmi?... Men sizdan so‘rayapman, qaysi millat, qaysi bosqinchi ularga nisbatan 
buyuk insoniyatga qilganday buyuk murosa va buyuk diniy bag‘rikenglik bilan 
munosabatda bo‘lgan? Ular bizning qonunlarimiz himoyasida Rum imperatorlari 
davridagidan ham erkinroq bo‘lib qolishdi... Ular bizning qo‘limiz ostida sizlar 
Frantsiyada rohiblarni siquvga olishingizning yuzdan birini ham ko‘rgani yo‘q... Allez,