Microsoft Word uylanish odobi ziyouz com doc

 
 

---

Уйланиш одоби. Имом Ғаззолий 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
43
ОЧЛИКНИНГ ФАЗИЛАТИ ВА ТЎҚЛИКНИНГ ЁМОНЛИГИ 
Расулуллоҳ (с.а.в.) марҳамат этадилар: 
«
Нафсларингизга қарши очлик ва сувсизлик билан мужоҳада этингиз. Чунки бу 
хусусдаги савоб Аллоҳ таоло йўлида жанг қилган мужоҳиднинг савоби кабидир. 
Аллоҳ таоло учун очлик ва сувсизликдан севимлироқ амал йўқ». 
Яна шундай деганлар: 
«
Қорнини тиқиб-босиб тўлдирган киши кўкларнинг малакути (салтанати)га 
эришолмас». 
Яна шундай дейдилар: 
«
Амалларнинг жаноби (хожаси) – очликдир. Нафснинг зиллати эса - жун либосдир». 
Дейилдики: 
«
Ё Расулуллоҳ! Инсонларнинг энг фазилатлиси ким?» 
Расулуллоҳ (с.а.в.) шундай жавоб бердилар: 
«
Ейишини озайтган, кулишини камайтган ва сатри авратини ёпадиган кийимга рози 
бўлган». 
Абу Саид ал-Худрийнинг ривоятига кўра, Расулуллоҳ (с.а.в.) марҳамат этадилар: 
«
Кийингиз, енгиз, ичингиз. Чунки бу пайғамбарликдан бир жуздир». 
Ҳасан (р.а.) ривоятига кўра, Расулуллоҳ шундай деганлар: 
«(
Аллоҳ таолони, У Зотнинг буюклигини, олийлигини) ўйламоқ (тафаккур қилмоқ) - 
ибодатнинг ярмидир. Оз емоқ эса ибодатнинг (асли) - ўзидир». 
Яна шундай дейдилар: 
«
Аллоҳ таоло хузурида қиёмат куни сизнинг энг устун даражада бўлганингиз, энг узоқ, 
энг кўп оч қолганингиз ва Аллоҳ таолони энг кўп ўйлаганингиздир. (Тафаккур ва зикр 
қилганингиздир). 
Яна Аллоҳ таоло ҳузурида қиёмат куни сизнинг энг севимсиз бўлганингиз, кун бўйи 
кўп ухлайдиганингиз, кўп ейдиганингиз ва кўп ичадиганингиз». 
Байҳақийнинг Оишадан (р.а.) қилган ривоятига кўра, Расулуллоҳ (с.а.в.) баъзан 
истамаганлари ҳолда оч қолардилар. 
Ибни Адийнинг «Ал-Комил» асарида билдирилишича, Аллоҳ таоло ейиш-ичишини 
камайтирган куллари билан фаришталарга фахрланар ва уларга жаннатда юксак даражалар ато 
этар экан. 
Расулуллоҳ (с.а.в.) яна шундай деганлар: 
«
Кўп еб-ичиш билан кўнгилларни ўлдирмангиз. Чунки кўнгил экин (каби)дир. Улар 
кўп суғорилса, ўлади». 
Яна шундай дейдилар Расулуллоҳ (с.а.в.): 
«
Одам боласи меъдасидан кўра ёмонроқ бир қопни тўлдирмаган. Белини тик тутиши 
учун одам фарзандига бир нечагина луқма етарлидир. 
Агар мутлақо шундай қиладиган бўлса, меъдасини уч қисмга ажратсин: 
Учдан бирини ейиш, учдан бирини ичиши учун, учдан бирини эса нафас учун (бўш 
қолдирсин)». 
Усома ибн Зайд ва Абу Ҳурайрадан (р.а.) қилинган ривоятга кўра, Расулуллоҳ (с.а.в.) 
шундай деганлар: 
«
Қиёмат куни Аллоҳ таолога одамларнинг энг яқин бўлгани - дунёда очлиги, 
сувсизлиги ва ғам-ташвиши, қайғуси кўп, узун бўлганидир». 
Ийсо (а.с.) марҳамат этадилар: 
«
Эй ҳаворийлар! Меъдаларингизни оч қолдирингиз! 
Вужудларингизни (ҳашаматли либослардан) ҳоли қўйингиз (енгил қилингиз!) Умид 

---

Уйланиш одоби. Имом Ғаззолий 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
44
қилинурки, бу иш ҳаракатингиз билан Аллоҳ таолони кўрурсиз!» 
Айтилишича, Тавротда шундай ёзилган: 
«
Шубҳасизки, Аллоҳ таоло қорни катта (семиз) олимни севмайди (ёқтирмайди). Чунки 
семизлик ғафлатга ва кўп емоққа далолат этади. Бу эса ёмон ҳол. Айниқса, олимлар учун ёмон». 
Хабарда келишича, Расулуллоҳ (с.а.в.) шундай деганлар: 
«
Шубҳасизки, қорни тўқ ҳолда емоқ устига емоқ олачипор касаллигига сабаб бўлади». 
Яна шундай дейдилар: 
«
Мўмин биргина меъдага ейди. Мунофиқ эса етти меъдага ейди». Яъни, етти баробар 
кўп иштаҳа билан ейди. Чунки бу ерда зикр этилган меъда - шаҳватга киноядир. 
Оишадан (р.а.) килинган ривоятга кўра, Расулуллоҳ (с.а.в.) яна шундай деганлар: 
«
Очлик ва сувсизлик билан жаннат эшигини чертингиз. Сизга очилади!» 
Яна шундай деганлар: 
«
Қиёмат куни одамларнинг энг узоқ оч қолганлари дунёдаги пайтида энг кўп тўқ 
бўлганларидир». 
Анас (р.а.) айтишларига караганда, Фотима (р.а.) бир кун Расулуллоҳга (с.а.в.) бироз нон 
ушоғи, талқон келтирдилар. 
- 
Бу талқон нимадан қилинган? - дея сўрадилар Расулуллоҳ (с.а.в.). 
Фотима (р.а.) эса нон толқони эканини айтди. Бундан сўнг Расулуллоҳ (с.а.в.) шундай 
дедилар: 
«
Шубҳасизки, бу уч кундан бери отангиинг оғзидан ичига кираётган илк таомдир». 
Абу Ҳурайранинг (р.а.) айтишларига қараганда, Расулуллоҳ (с.а.в.) бу дунёдан 
айрилгунларига қадар қоринларини кетма-кет уч кун буғдой нони билан тўйдирмаганлар. 
Расулуллоҳ (с.а.в.) яна шундай деганлар: