Microsoft Word ugay ona ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

59

Yo‘q, aslo yo‘q!.. Uyatning ko‘chalariga allaqachonlardan buyon qadam bosmagan, 

«Xudo bersin!» —degan javobni eshitgach ham ketishni xayoliga keltirmagan, shilimshiq 

kabi yopishqoq, ko‘z ostiga olgan odamini zuluk kabi so‘rmagunicha ko‘ngillari joyiga 

tushmaganidan kelib chiqib aytadigan bo‘lsak, yuqorida qayd etilgan tuyg‘ular ular 

uchun bir necha harflarning yig‘indisi — quruq so‘z, holos. 

Ammo insonlikning asl mohiyatini anglaganlar uchun odob va iffat so‘zlarining ma’nolari 

dunyodan va dunyodagi barcha narsalardan benihoya qimmatlidir. 

Mana, momoning berilgan sadaqani olmagan paytda his etgan ruhiy holati. Agarda bu 

pulni olsa, ikkinchi marta berilgan sadaqani olishi osonlashadi, bu esa uchinchisini 

olishga xohish uyg‘otadi va shu tariqa poyoniga yetishiga juda oz fursat qolgan umr 

tilanchilik bilan yakun topadi. Bu esa umr bo‘yi xayoliga ham keltirishni istamagan 

mudhish bir yakun. 

Yalang‘och xotin bir soniya turdi, so‘ng yo‘lida davom etdi. Husayinning yonidan o‘tar 

ekan: «Bular odam bo‘lmaydi», deya g‘udranmoqda edi. Xusayin chidab turolmadi: 

— Xonim afandi, odam bo‘lishlari uchun tilanchilik qilishlari kerakmi? 

Xotin hayron bo‘lib, Husayin tomonga qayrildi: 

— Bir nima dedingizmi? 

— Odam bo‘lishlari uchun tilanchilik qilishlari kerakmi, degandim. 

Xotin savolga «ha» deb javob berolmadi. Gapni cho‘zmaslik uchun bo‘lsa kerak, yo‘lida 

davom etdi. Husayin keksa xotinning yoniga kelib: 

— Hola, istasangiz yordamlashay, savatingizni uyingizgacha olib borib beraqolay, — 

dedi. 

Ayol boshini ko‘tardi. Qarshisida ochiq chehrali yigitcha turardi. Unga minnatdor nigoh 

tashladi: 

— Alloh sendan rozi bo‘lsin, bolam. Madorim butunlay quridi. Ozroq yordamlashib 

yuborsang, yana o‘zim olaman, — dedi. 

Savatdan qo‘lini olib, ikki tizzasiga tayandi. Butun kuchini qo‘llariga va tizzalariga 

to‘plab, kuchanib o‘rnidan turdi. Husayin savatni oldi. Juda og‘ir emasdi. Lekin kampirni 

bemalol charchata olardi. Birga mahalla oralab yurdilar. Kampir ora-sira «Alloh 

murodingga yetkazsin!», deb duolar qilib borardi. Lekin Husayin savatni duo uchun 

emas, dinning muhtojlarga yordam etish yo‘lida bergan amrini bajarish, insonlik 

vazifasini ado etish uchun ko‘tarib borardi, Albatta, uning duo etishiga ham qarshi 

emasdi. Yoshlikda Alloh rizosi uchun bir keksaga yordam bergan kishi, o‘zi keksayganda 

yordam beradigan yoshlarning topilishiga ishonardi. 

Bu ayol o‘rnida o‘z onasi bo‘lganda, bu aziyatni u chekkanida nima qilardi? Uning shu 

ahvolda emasligiga shukr qilishning yagona yo‘li bu ayolga va u kabilarga yordam 

bermoqdir. Bundaylarni ko‘rib, o‘ziking ahvoliga shukr etib o‘tib ketmoq o‘ysizlik, 

beparvolik sanalishi kerak. Agar boylarning molida faqirlar uchun Alloh tarafidan 

belgilangan haq bo‘lsa — Husayin bu haqning borligiga ishonardi — xuddi shunday yosh 

va sog‘lomlarning kuch-quvvatida keksalar va ojiz-zaiflar uchun tayin etilgan haq ham 

bor. Bu yordam tan kuch-quvvatining zakotidir. Bu muruvvat va insonlik tuyg‘usining 

yuksak nuqtasidir. 

— Uyim shu yerda, o‘g‘lim, Alloh sendan rozi bo‘lsin! Bu so‘z Husayinning xayolini bo‘ldi. 

Savatni eshik oldiga qo‘ydi. Eshikning turishi uyning xarobligidan xabar berardi. 

— O’g‘lim, sening oting nima? Kimlardansan? 

— Nima qilasiz, hola? 

— Bir yo‘lim tushsa, uyingizga kirib, sendan ko‘rgan yaxshiligimni onangga aytardim. 

— Shart emas, hola. Men onam eshitishi uchun emas, Alloh rizosi uchun yordamlashdim. 

Onamni xursand etishni istasangiz, haq yo‘ldan ayrilmasligi uchun duo qiling. 

---

O’gay ona (roman). Ahmad Lutfiy Qozonchi