Microsoft Word tizimli programmalash

Назорат саволлари 
1. қандай қилиб мантиқий сўровга физик сўров мос қўйилади? 
2. Файлдан ўқиш-ёзиш амали бажарилишида буфер ишлатилишининг бош сабаби 
нимада? 
3. Мультипрограммалик даражаси деганда нима тушунилади? 
4. Икки ва уч босқичли режалаштириш ўртасидаги фарқ нимада? 
5. Топшириқларни режалаштириш критерияларини санаб беринг ва изоҳланг. 
13-мавзу. Операцион тизимларни қуриш усуллари 
 
Асосий саволлар: 
 
1. Шажаравий тузилиш. 
2. Виртуал машина. 
3. Мультипроцессорли тизимларни ташкил қилиш. 
Таянч ибора ва тушунчалар: иерархик, интерфес, виртуал машина, SIO, STI, LPS, 
рессурслар, мультипрограммалик тизимлар. 
Иерархик (шажаравий) тузилиш. Реал ОТнинг анча қисми шажаравий тузилишга 
эга. Бундай тузилишга мисол қуйидаги расмда келтирилган: 

---

57
Ҳар бир қатлам (сатҳ) пастки қатлам томонидан бериладиган функциялардан
фойдаланиш мумкин (бу ҳолда пастки қатлам реал машина қисми сифатида қаралади). 0-
сатҳ бошқа ҳолда «ўзак» деб номланади, чунки бу сатҳ бевосита аппаратура билан иш 
олиб боради. 1 сатҳ 0-сатҳ томонидан берилган интерфес билан ишлайди. Фойдаланувчи 
программаси энг энг юқори сатҳ (3-қатлам) интерфейси билан иш олиб боради. Ҳар бир 
сатҳда шу сатҳдаги ва ундан пастдаги функцияларга мурожаат қилиши мумкин. Бизнинг 
мисолда 3-қатламда файлларни бошқаришда буферни тақсимлаш учун 2-қатламга 
мурожаат қилиши, ўқиш-ёзиш учун 1-қатламга тегишли ўқиш-ёзиш супервизорига 
мурожаат қила олади. Барча қатламлар 0-қатламдаги жараёнларни режалаш ва 
ресурсларни бошқариш функцияларидан фойдаланиши мумкин.
Иерархик ОС маълум бир афзалликларга эга. Ҳар бир қатлам ўзидан пастки қатлам 
томонидан бериладиган, нисбатан содда функция ва интерфейсларнигина ишлатиши 
мумкин. Программа тузувчи учун у фойдаланётган функциялари қандай амалга 
оширганлигини билиши, унинг моҳиятига етиши шарт эмас. ОС 0-қатламдан бошлаб 
яратилиши ёки созланиши мумкин, яъни қатлам бўйича юқоридаги расмда келтирилган. 
ОС қатламларининг функциялари жойлашуви қатъий эмас. Айрим ОСларда 1-даражали 
узилишларни қайта ишловчи (FLIH) 0-қатламда (ўзакда) жойлашган. Узилишни 
бошланғич равишда қайта ишлагандан кейин бошқарувни юқори қатламдан прогрраммага 
узатиш мумкин. Бу ҳол юқори қатламга мурожаатни ман қилувчи қоидадан четланишдир. 
Иерархик ОСларда пастки қатламларга босқичма-босқич мурожаат қилиш қабул 
қилинган. Айрим ҳолларда бу операцион тизимларнинг самарадорлаигини пасайишига 
олиб келади. Шу сабабали шафоф операцион тизимларда қатламдан пастки қатламларга 
тўғридан-тўғри мурожаатга рухсат берилган.