58
Мисол учун, ОС1-мультипрограммалик ОС (учта фойдаланувчи), ОС2-бир
прогаммалик ОС; ОС3-айни пайтда текширилаётган ОС. Булардан ташқари, 5-
фойдаланувчи бўлиб, у супервизор режимида автоном программа сифатида ОС
бошқарувидан ташқарида ишлайди. Буларнинг ҳаммаси битта
реал машинада ишлайди.
Бироқ улар реал машина билан эмас, балки виртуал машина монитори билан ишлайди ва
улар бир-бирига боғлиқ бўлмайди. Биророта ОС ёки фойдаланувчи тизимга «шикаст»
етказса, бу ҳолат фақат уларнинг автоном машинасига таъллуқли бўлади, бошқа ОСга
таъсири бўлмайди. Виртуал машинанинг ҳар бири бевосита фойдаланувчи,
мисол учун
ОС1 ёки 5-фйдаланувчи, амалда супервизор режимида эмас, балки фойдаланувчи
режимида ишлайди.
Мисол учун, улар томонидан имтиёзли буйруқлар (
SIO,STI,LPS)
бажаришга уринганда, узилиш рўй беради ва бошқарув
ВММга узатилади. У ўз навбатида
буйруқ бажарилишини «иммитация» қилади ва бошқарувни фойдаланувчига қайтаради.
ВММ реал машина узилишидан ҳам активлашади. Узилиш қайси
вирутал машина амал
қилиши кераклигини аниқлайди ва бу виртуал машина ҳолатига ўзгартириш қилади.
Амалда
ВММ реал машинанинг содда ва тугалланган операцион тизимидир.
Вирутал машинанинг афзалликларидан энг муҳмми, унинг ўнғайлиги ва
мосланувчанлигидир. Ҳар хил тоифали фойдаланувчи талабини қондириш учун бир
юқори даражадаги ҳимояга эришиш мумкин, чунки бир виртуал машина иккинчи виртуал
машина ресурсларига мурожаат қила олмайди.
Мультипроцессорли тизимлар. Кўп процессорли ОСли машина бир процессорли
тизимлардек амал қилиши керак. Фарқи шундан иборатки, жараёнлар режалаштирувичиси
фойдаланувчи топшириқлари учун биттадан марказий процессор ажратиши,
бир пайтда
бир нечта жараён актив бўлиши мумкин. қуйидаги расмда мультипроцессорли тизимда
ҳар бир процессор ўз хотирасига, ўқиш-ёзиш ва бошқа ресурсларга эга. Бундан ташқари
ҳар бир марказий процессор ўзининг ОСга амал қилади. Ҳар бир процессор бошқаси
билан алоқа сими орқали боғланган. Бу сим орқали бир процессор иккинчисига сўров
юборади ва бошқа процессор ресурсларига мурожаат бўлади. Бу усулга суст боғланган
процессорли
мультипроцессор тизим дейилади ва у бир процессорли тизимлар
тормоғига ўхшатиш мумкин. Бу усулдан процессорлар ўртасида махсуслаштириш
функцияси мавжуд бўлганда мақсадга мувофиқдир.
Мисол учун, вақт тақсимоти режимида
ишлайдиган
тизимларда, ҳар бир терминал учун ўзининг процессори мавжуд бўлсин,
асосий процесоор эса барча ҳисоблаш ишларини бажаради (зарур бўлганда барча
терминал процессорлари билан баоғланган ҳолда).
59
Суст боғланган процессорли мультипроцессор тизимлар нисбатан содда, чунки ҳар
бир ресур қандайдир битта процессорга ажратилади. Иккинчи томондан,
ресурслар
процессорлар ўртасида тўғридан-тўғри тақсимланиши мумкин. Бу ҳолга
кучли боғланган
процессорли мультипроцессор тизимлар дейилади ва улар маълум маънода ОС
вазифасини қийинлаштиради. Мультипроцессорли тизимларни ташкил қилишнинг яна
бири етакчи-қарам усулидир. Ресурсларни ва ОС нинг бошқа функцияларини битта
асосий процессор томонидан бошқарилади. Процессорларнинг ўзаро алоқаси
махсус
алоқа симлари орқали ёки биргаликда ишлатиладиган хотиранинг ишчи соҳалари орқали
ўрнатилади. Процессорлар хотира ва берилганлар, файллар биргаликда ишлатилиши
мумкин, лекин ОС ташкил қилувчи программалари ва берилганлар структураси фақат
асосий процессор томонидан фойдаланилади. ОСнинг
бундай тузилиши маълум бир
камчиликларга эга, асосий процессорларнинг ОС хизмати билан банд бўлиб қолганда
бошқа процессорлар «туриб» қолиши мумкин, иккинчидан асосий процессор ичида юз
бериши мумкин. Бу муаммони ечиш учун ҳар бир процессорга ОС ва фойдаланувчи
томонидан талаб қилинадиган функцияларни бажаришга рухсат беришдир.
Етакчи- қарам кўринишдаги мультипроцесорли тизим.
60
Бу усулга
симметрик қайта ишлаш тизимлар дейилади. Симметрик тизимларда
ОСнинг турли қисмлари бир вақтда амал қилиш мумкин. Шу сабабли бундай операцион
тизимни амалга ошириш бошқаларга нисбатан мураккаб бўлади. Барча процессорлар ОС
томонидан ишлатиладиган берилганларга мурожаат қила олади. Бунда иккита
процессорлар битта ресурсларни ишлатишда ўзаро келиша олмаслиги мумкин. Бу
муаммони ечиш учун ОС ресурсларга мурожаат қилишнинг
махсус воситаларидан ва
критик ҳолат жадвалидан фойдаланиши мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: 
