|
ERON SHOHI XISRAVGA YUBORILGAN NOMA
Eron podshosi Xisravga quyidagi noma yozilmishdir:
«Bismillahir rohmanir rohiym.
Min Muhammadin rasulillohi ila Kisro aziymi Fors. Salomun ala manit-taba’al xuda. Va
amana billahi va rasulihi va shahida anla ilaha illallohu vahdahu la sharika lahu va
Muhammadan abduhu va rasuluhu, ad’uka bidiayatillahi, Fainniy ana rasulullohi ilan nosi
kaffatan liunzira man kana hayyan va yahiqqul qovlu alal kafiriyna. Aslim taslam, Fain
abayta faalayka ismul majusi ayillazina hum atba’ukum».
Ma’nosi: «Allohning elchisi Muhammaddan Fors ulug‘i Kisroga. Haq yo‘lini qabul qilib,
Allohga va payg‘ambariga iymon keltirgan kishiga salom. Seni Allohning chaqirig‘i Islom
diniga chaqirurman. Butun insonlarga Tangri tomonidan yuborilgan haq
payg‘ambardurman. Allohning azobi kofirlarga bo‘lur. Islom dinini qabul qil, salomat
qolursan. Agar qabul qilmas ersang, butun fors xalqining gunohini ko‘tarursan».
Bu nomani Kisroga (Xisravga) yetkazmoqni Abdulloh ibn Huzayfaga topshirdilar. Bu kishi
podshoning poytaxtiga keltirib, nomani Xisravga topshurdilar. Uni o‘qitib eshitmoqchi
Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy
www.ziyouz.com
kutubxonasi
275
bo‘ldi. Qarasa noma boshiga «Rasululloh» so‘zi yozilmish ekan. Buni ko‘rgach, uning
g‘azabi qo‘zg‘alib: «Arab qullaridan chiqqan bir kishi nechuk o‘z nomini mening
nomimdan ilgari keltirgay?!» deb, nomani parcha-parcha qildi. Bu nomani eltgan
Abdulloh ibn Huzayfani podsho saroyidan haydab chiqazdilar. U kishi ersa bu adabsizlikni
ko‘rib, saroydan chiqishi bilan tuyalariga minib yo‘lga tushdi.
Xisravning g‘azabi bosilgandan so‘ngra qilgan ishiga pushaymon bo‘lib, Abdullohni topib
keltirmakka buyurdi. Lekin uni hech joydan topolmadilar.
Abdulloh Madinaga salomat kelib, bo‘lgan voqeani Rasulullohga yetkazdi. Anda
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: — «Xisrav o‘z podshohligini yirtmushdir», dedilar.
Yana bu qilgan adabsizligiga qanoat qilmasdan, o‘ziga qarashlik Yaman voliyi Malik
Bozonga buyruq xat yozdi. U vaqtda Yaman o‘lkasi ham Eron podshosiga qarar edi. Xat
mazmuni quyidagichadur:
«Bozonga ma’lum bo‘lgayki, Makkada Quraysh qabilasidan bir kishi payg‘ambarlik
da’vosini qilib chiqmishdur. Sen uning ustiga askar bilan borib, uni bu so‘zdan qaytib
tavba qilmoqqa taklif qil. Taklifingni qabul qilsa ko‘p yaxshi, qabul qilmas ersa, boshini
kesib keltir yoki o‘zini bog‘lab bu yerga keltir. Ul mening qulim bo‘laturib, o‘z o‘rnini
tanimay, adabsizlik bilan menga xat yozmishdur».
Bu buyruq Bozonga yetgach, xat keltirgan Xisrav elchisiga o‘z yaqinlaridan ikki kishini
qo‘shib Rasulullohga yubordi. Bular Yamandan chiqib Makka yaqinida Toyif shahriga
keldilar. U yerdin anglashib, Madinaga kelishdi. Rasululloh bilan ko‘rishgandan so‘ngra:
— Podsholar podshosi Xisrav Parviz Yaman podshosi Malik Bozonga seni yuborsin deb
buyruq bermishdur. Malik Bozon ersa seni podsho oldiga eltmak uchun bizni yubordi.
Agar qarshilik qilsang o‘zing halok bo‘lursan va qavmingni halok qilursan, ustingga
kuchlik qo‘shinlar yuborib, el-yurting oyoq ostida qolib butunlay xarob bo‘lur, — dedilar.
Bu kishilar Eron odaticha soqollarini qirdirgan, murutlarini shopdek o‘stirgan kishilar edi.
Rasululloh bularni shunday qiyofada ko‘rib jirkandilar.
So‘ngra alardan:
— Voy, sizlarga kim bu ishni qilmoqqa buyurdi?»— deb so‘radilar. Alar:
— Bizni Rabbimiz buyurdi, — deyishdilar. Podshohimiz deyish o‘rniga ani rabbimiz deb
atadilar.
Anda Rasululloh:
— Sizlarning rabbingiz shu ishga buyurmish ersa, lekin mening Rabbim soqolimni
qo‘yishga, murutimni olishga buyurmishdir. Endi bu kuncha qaytinglar, ertaga kelib
mendan javob olinglar, — deb alarni qaytardilar.
Ertasi kuni Rasululloh qoshiga qaytib keldilar ersa, alarga:
— Allohdan menga vahiy keldi. Mening Rabbim sizlarning rabbinglarni falon oy, falon
kechada o‘ldirmoqchi bo‘ldi, — dedilar.
So‘ngra shu mazmunda Yaman voliysi Malik Bozonga xat yozib berdilar. Xatni olib
elchilar Malik Bozon huzuriga kelishdi. Xatni o‘qib ko‘rib, undagi xabarni bilgach, Malik
Bozon:
— Agar bu kishi aniq payg‘ambar bo‘lsa, bu aytgan xabari albatta to‘g‘ri chiqqay. Yo‘q
ersa uning chorasini ko‘rgaymiz, — deb Eron xabarini kutib turdi.
Ko‘p o‘tmay, Erondan xat keldi. Naq Rasululloh aytgan oy, kunlarda Xisrav podsho o‘g‘li
Sherviya tarafidan o‘ldirilmish edi. Xatning mazmuni shunday edi: «Malik Bozonga
ma’lum bo‘lgayki, otam Xisravni davlat arboblari maslahati bilan o‘ldirdim. Chunki fors
xalqini jonidan to‘yg‘azdi, boshchilarini o‘ldirdi, alarning yaxshilari tarqalib har yoqqa
qochdilar. Bu xatni olishing bilan o‘z xalqingdan men uchun bay’at olursan.
Payg‘ambarlik da’vosini qilib chiqqan kishi haqida Xisrav senga buyruq bermish edi.
Mendan xat borguncha uni o‘rnidan qo‘zg‘atma».
Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy
Do'stlaringiz bilan baham: |
