Microsoft Word said ahmad tanlangan asarlar 1-jild ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
184
ЕР УЙҒОНДИ 
Омонтойнинг бу ерда ҳали таниш-билишлари йўқ. Қўзибойга суяниб қолган. Айниқса янги 
келган кунлари қилган яхшиликларини ўла-ўлгунча эсдан чиқармайди. Хотини 
Илтифотхоннинг ўғилчаси Таваккалжондан кўнгли нотинч эди. Омонтой болага раиснинг 
хотини Кокила қараб турганини айтиб тинчлантирди, чақалоққа яхши қарашини тайинлаб, 
туғруқхонадан хотиржам чиқиб кетаётганда Қўзибой идора олдида Усмонали ака билан 
гаплашиб турган эди. 
Омонтой Усмонали акани танимайди. Чийбахмал гимнастёркасининг кўкрагида орден 
ялтираб турган, қоши, сочи оппоқ, лекин мўйлови тўсдек қоп-қора бу одамнинг олдига боришга 
хижолат бўлиб, четрокда Қўзибойнинг бўшашини кутиб турди. Қўзибой нималарнидир гоҳ 
кулиб, гоҳ қизишиб гапирар, Усмонали ака бўлса қўлидаги тол новдасини карки пичоқ билан 
йўниб, унинг гапларига диққат билан қулоқ солар эди. Кўчанинг нариги бетида чанг босган, 
қанотлари бўялавериб тошбақанинг косасидек олачипор бўлиб кетган эски «Победа» турарди. 
Усмонали ака шофёрга нимадир деди. Пешонасининг чап томони чандиқ шофёр бола минерал 
сувидан бўшаган шишасини кўрсатди. 
— Қолмабди, пўкаги отилиб, тўкилиб кетибди. Қўзибой Усмонали аканинг чўллаганини 
билиб, уйига чой ичгани таклиф қилган эди, кўнмади. Машинани самоварга буришни буюриб, 
иккови пиёда йўлга тушишди. Қўзибой йўлда тўхтаб, Омонтойга ўгирилди: 
— Ишинг бормиди менда, матрос? Қани, юравер, самоварда гаплашамиз. 
Қўзибой йўлда уни Усмонали ака билан таништирди. 
— Матрос бола. Болтиқнинг хўрозларидан. Яқинда келган. 
Усмонали ака унинг қуйиб қўйгандек тиқмачоқ гавдасига, кўндаланг беқасамга ўхшаш 
телняшкасини ёрвораман деб турган кўкракларига, икки қулоғига етай деб турган мўйловига 
қаради. 
— Устахонага, механикка помошник қилиб қўйсам тайсаллаб кўнмаётибди, трактор 
берасан, ўзим экиб, ўзим тераман, дейди. 
— Гапи тўғри-да, шундоқ болани устахонада олиб ўтирасанми? Қўй, далага чиқсин. Пахта 
эксин. 
Колхоз қишлоғи орқада қолди. Эрта баҳор шамоли ғириллаб эсиб турган ясси чўлнинг олис-
олисларидан трактор гуриллагани эшитилади. Шудгор қилинган ерларда ҳали ҳам совукнафас 
карғалар аламзадалик билан қағиллаб қор чақириб, учиб-қўниб юришибди. Усмонали ака 
қўлини орқасига қилиб, кексаларга хос оғир қадам ташлаб боради. Унинг капаки солинавериб 
таг чарми қалинлашиб кетган этигининг қўнжлари букланиб чанг йиғилиб қолган. Атрофи ажин 
босган кўзларини қисиб, олисларга тикилиб, жимгина ўй сурмоқда. Қўзибой ҳар замон гап 
қотиб, унинг хаёлини бўлади. Омонтой эса орқарокда аллақандай бир куйни ҳуштакка солиб 
пилдираб боради. 
Баҳор офтоби яшнаб кўзни олади. Илиқ шамол юзга урилади. Усмонали ака тўхтаб, 
энгашиб, шудгордан бир кесак олиб, юзига босиб кўрди. Кейин панжаларининг орасига олиб, 
уқалаб, яна марзага отди. У чанг бўлган қўлини худди чапак чалаётгандек бир-бирига қоқиб, 
Қўзибойга қаради. 
— Ер уйғонибди, ука. 
Унинг ҳаракатларини кузатиб турган Омонтойнинг хаёлига бир нарса келди. У Болтикда 
хизмат қилиб юрганда қирғоққа келган болалар чиғаноқни қулоқларига тутиб кўришарди. 
Чиғанокдан денгиз шовқини, довуллар, тўлқинларнинг гувуллаши эшитилармиш. Усмонали 
аканинг кесакни юзига қўйиб кўришидан, у худди ер қаъридаги садоларни эшитаётгандек эди. 
Омонтойнинг кўзларини катта-катта очиб қараб турганини кўриб, Усмонали ака илжайди. 
— Бу чол нима қиляпти, деб ўйлаётгандирсан-а, матрос ўғлим? Ажабланма. Баҳор кезлари, 

---

Саид Аҳмад. Танланган асарлар. I жилд. Ҳикоялар