Microsoft Word safety(eng, rus, uz). doc

D
d
S
s
B
b
А
а
P
sm
+
+
+
=

---

457 
foydalaniladi yoki alangalanish chegaralari tajriba 
usuli bilan aniqlanadi.

---

458 
Yonuvchi gazlarni havo bilan aralashganda, alangalanish harorati va portlash 
chegaralari 
5.4-jadval 
Gaz turlari 
Alangalanish 
harorati, 
o
C 
Maksimal 
yonish 
harorati, 
o
C 
Normal sharoitda 
(T=20
o
C, P=760 mm.sm.us.) 
yonuvchi gazlarni alangalanish 
chegaralari (foiz hajmida) 
Quyi 
chegara 
Yuqori chegara 

---

459 
Butan 
Butilen 
Vodorod 
Metan 
Karbon oksidi 
Propan 
Propilen 
Etan 
Etilen 
Koksli 
Slanetsli 
490 
445 
510 
645 
610 
510 
455 
530 
510 
640 
700 
2120 
2043 
2230 
2043 
2110 
2110 
2224 
2100 
2020 
2090 
1900 
1,9 
1,7 
4 
5 
12,5 
2,1 
2 
3,1 
3 
5-6 
6-8 
8,5 
9 
75 
15 
75 
9,5 
9,7 
12,5 
28,6 
30-32 
30-40 

---

460 
Yonish jarayoni odatda havodagi gazlarni 
haroratini va bosimini tez ko‘tarilishiga olib keladi. 
Bu hol xona ichida sodir bo‘lsa, undagi yonuvchi gaz 
aralashmasi portlashi mumkin. Yonuvchi gaz va havo 
aralashmasi portlaganda bosim 7-8 kg/sm
2
gacha 
ko‘tarilishi mumkin. Portlash jarayonida bosimni 
ko‘tarilishi quyidagi formula bilan aniqlanadi: 
(5.4) 
bunda R
por 
-portlash vaqtidagi havoning mutlaq 
bosimi, at; R
das 
-aralashmaning dastlabki mutlaq 
bosimi, at; t
por 
-portlash paytidagi maksimal harorat, 
o
C, jad. 2; t
das
-aralashmaning dastlabki harorati,
o
C; 
m-aralashmaning yonish reayaksiyasi tenglamasidagi 
molekulalar soni; n-aralashmaning portlash oldidagi 
molekulalar soni. Chang zarrachalarining yonish va 
portlash xususiyatlari, ularning qanday moddadan 
tashkil topganligi, o‘z-o‘zidan alangalanish harorati 
va quyi chegaraviy miqdorlari bilan aniqlanadi. 
n
t
m
t
Р
Р
das
por
das
por
)
273
(
)
273
(
+
+
=

---

461 
Yonuvchi chang zarrachalari havo bilan 
aralashganda, ma’lum harorat va bosim ta’sirida 
yonishi yoki portlashi mumkin. Ularning bunday 
sharoitda yonishi (yoki portlashi) uchun etarli bo‘lgan 
eng kam miqdoriga, qo‘yi alangalanuvchi chegara 
miqdori deb yuritiladi. 
Qurilish me’yorlari va qoidalariga binoan 
changlar ikki turga ajratilgan, ya’ni yonuvchanlik quyi 
chegara miqdori 65 g/m
3 
dan yuqori bo‘lganda 
yonishga xavfli