Microsoft Word qishloq xo'jaligi mashinalari

(8)
lar 
sharnirli o‘rnatilgan (151- rasm).
Baraban rebordasi yerga bosib turgan plyonka chetini ustiga 
sferik disk 
(6)
tuproqni uyumlab ko‘madi. Plyonka ikki chetini 
havo o‘tmaydigan qilib sifatli ko‘mish katta ahamiyatga ega. Shu 
sababli, sferik disklarning hujum burchagi va balandligini to‘g‘ri 
o‘rnatish zarur.
Sidirgich (9) ning pastki chetiga yumshoq rezina plastina 
kiydirilgan bo‘lib , uning uchi plyonka ustiga tegar-tegmas bo‘lib 
yuradi. Yon tomonga 35-45° ga burib o‘rnatilgan sidirgich plyonka 
ustidagi ortiqcha tuproqni sidirib chetga chiqaradi, natijada plyonka 
usti tozalanib, quyosh nurini oson o‘tkazadigan bo‘ladi.
Zichlagich g‘ildirakcha 
(10)
lar chigit qadalgan satrdagi 
tuproqni bosib, zichlab, chigitni g‘ovak joyda qolishini oldini oladi.
Seyalkaning texnologik ish jarayoni quyidagicha o‘tadi: 
agregat ilgarilab yurganida plyonka to‘shaladigan joydagi 
kesaklarni tekislagich maydalab, tuproqqa botirib, shudgor 
yuzasini silliqlab ketadi. Uning izidan, tekislangan joyning ikki 
chetida, bir-biridan 40 sm masofada harakatlanayotgan sferik 
disklar chuqurligi 5-8 sm bo‘lgan ariqchalarni tayyorlab qoldiradi.
Rulondagi plyonka taranglovchi jo ‘valar orqali tortilib, 
barabanning tagidan o‘tkazilgan holda yerga to‘shaladi va uning 
chetlari tuproq bilan ko‘miladi. Rulon vali va taranglovchi jo ‘valar 
erkin aylanishi kerak, aks holda yupqa plyonka yirtilib ketishi 
mumkin.
273

---

Barabanlar rebordasi yerga to‘shalgan plyonkaning ikki 
chetini ariqchalarga bosib turgan vaqtda birdaniga uchta jarayon 
bajariladi:
1. Baraban aylanishi hisobiga uning ichidagi chigitlar 
to‘zitilib, me’yorlagich darchalaridan o‘tib, urug‘qadagich ichiga 
tushadi.
2. Aylanayotgan baraban sirtidagi urug‘ qadagich yerga 
yaqinlashganida, plyonkani teshib, tuproqqa kiradi. Ayni vaqtda, 
baraban to‘skichning bo‘sh qanotini yerga bosib, uning ikkinchi 
qanotini urug‘ qadagichdan uzoqlashishga majbur qiladi. Natijada 
urug‘qadagich ichidagi urug‘lar yerga tushib qoladi. Tuproqning 
erkin to‘kilishi hisobiga, chigitlar ko‘miladi.
3. Baraban orqasidagi sferik disklar, reborda bosib turgan 
plyonka chetlarini tuproq bilan ko‘madi.
Plyonka ustiga to‘kilgan tuproqni sidirgich yumshoq pichog‘i 
bilan sidirib, uni tozalaydi. Chigit ekilgan satr ustini zichlaydigan 
g‘ildirakchalarning yerga bosimi maxsus prujina yordamida 
sozlanadi. Sferik disklar agregat harakati yo‘nalishiga nisbatan 14­
16° burchak ostida o‘rnatiladi. Seksiya yoki sferik disklarni yon 
tomonga birmuncha surish hisobiga, baraban rebordasining 
plyonka chetini ariqchaga tiralib yurishiga erishiladi.
Sidirgichlarni shunday joylashtirish kerakki, chigit uyalari 
ustida 8-10 mm qalinlikdagi tuproqni qoldirib, qolganini chetga 
surib tashlasin. Sidirgichni yon tomonga burib yuqoridagi jarayonni 
bajarishga erishiladi.
Don seyalka-kultivatori ishlov berilmagan ang‘izda faqat 
urug‘ ekiladigan yo‘lakchalarga ishlov berib, urug‘ ekib, o‘g‘itni 
soladi va zichlaydi (153- rasm). Ang‘izning 70% dan ortiqroq qismi 
saqlab qolinishi sababli, kuchli shamolning yosh nihollarga ta’siri 
keskin kamayadi.
Butun dunyo mamlakatlarida tuproqqa uning resursi 
hisoblanadigan unumdorligiga zarar tekkizmaydigan usullar bilan 
ishlov berish keng tarqalgan. Buning uchun kombinatsiya- 
lashtirilgan mashinalardan foydalaniladi. Bunday mashina bir 
yurishda bir nechta agrotexnik operatsiyalarni bajarib, agregatlarni
274

---

dalaga kiritish sonini keskin kamaytiradi, tuproqqa kamroq 
mexanik ta’sir ko‘rsatish imkonini beradi (Il-bob 5§ ga qarang).