Microsoft Word педагогика тарихы кейинги вартант

«Háreket pedagogikası».
Sol dáwirde belgili Germaniyalı pedogog 
Vil’gel’m Avgust Lay (1862-1836) pedagogikanı biologiyalastırıw hám tárbiya 
processin mexanikalıq túsindiriwge háreket etti. Ol insan
ǵ
a kórsetiletu
ǵ
ın sırtqı 
tásir adamnıń hár bir a
ǵ
zasına, sonıń menen birge adamnıń ózine tásir etedi hám 
juwap háreketin yaki reakciyanı payda etedi, sonıń menen birge reflektorlıq akt 
bárqulla birdey sxemada «qabıllaw-qayta islew–kórinis beriw» formasında keshedi 
dep túsindiredi. Ol «tárbiyalanıwshı – onıń átirapında
ǵ
ı turmıslıq ortalıqtıń a
ǵ
zası, 
onıń tásirin úziliksiz sezedi hám o
ǵ
an óz múnásibetin bildiredi» dep jazadı. 
Lay óziniń usın
ǵ
an sxeması boyınsha pedagogikalıq processtiń «organikalıq 
oqıw reje» sin islep shıqtı. Ol barlıq oqıtıwdı «gúzetiwshi-zatlıq» hám 

---

«súwretlewshi – formal» dep ekige ajırattı. Olardıń birinshisine «qabıllaw» menen 
baylanıslılardı: tábiyat turmısın (tábiyiy tariyx, fizika, ximiya, geografiya), insan 
turmısın (tariyx, puqaralıq páni, xalıq xojalı
ǵ
ı boyınsha pánler, moral’, filosofiya 
hám pedagogika), ekinshisine «kórinis beriw» menen baylanıslı: fizikalıq 
kórinisler, eksperimentler, haywanlardıń kútimi, matematikalıq kórinisler, sózlik 
kórinisler (til), kórkem-óner kórinisleri h.t.b kirgizedi. Onıń pikirinshe oqıw 
jumısında «formal-súwretlewshi» sabaqlarda islew beriletu
ǵ
ın «gúzetiwshi – 
zatlıq» material eń baslı material esaplanadı. 
Joqarıda aytıp ótkenimizdey Lay pedagogikanı biologiyalastırdı. Ómiriniń 
aqırına kelip, tárbiyada dinniń, rassanıń áhmiyetine úlken dıqqat qarattı. German 
rassasına dún’yada eń joqar
ǵ
ı orında turadı dep qaradı hám Germaniyada
ǵ
ı 
milletshilik (nacionalizm) siyasatın qollap-quwatladı.