|
Kutubxonachi.uz
22
Tahririya mening murojaatimga kelgan eng qiziqarli fikrlarni jo‘natib tursa, minnatdor bo‘lur edim.
Men yerliklarning fikrlarini bilib turishim zarur. Ehtirom ila
Filofey, samoviy rohib,
RX orbital stantsiyasi».
U ch i n ch i b o b
Uning tushiga yana kitlar kirdi. U okeanda uzoq vaqtgacha kitlar orasida suzib yurdi. U kitlarning
to‘lqinlar yuvib turgan ko‘zlariga boqar va ularning fikrini o‘qir edi. Uning o‘zi ham kit edi. Va kitlar
samolyotdan ko‘ringan holatni takrorlaganday o‘tkir burchak hosil qilib suzishar edi. Ularni qandaydir
g‘ayritabiiy kuch ufq sari, go‘yo o‘sha tomonda nimadir kutayotganday olg‘a yetaklab borar edi. Ufq
uzoqlashgandan uzoqlashar, kitlar esa qudratli tanalari bilan to‘lqinlarni yorib hamon suzib borishmoqda
edi. Okean suvi tobora isib, to‘lqinlarning zarbidan tana qizib bormoqda edi. Issiq to‘lqinlarda suzish
borgan sari qiyinlashib, dahshatli tus olmoqda edi. Okean chidab bo‘lmaydigan darajada birdan qaynab
ketganini ko‘rdi va tushundi. Okean ustida birdan ikki quyosh paydo bo‘ldi. Cho‘g‘day yonib turgan qizil-
jigarrang ikkita shar osmonda bahaybat juft projektor kabi olov purkamoqda edi. Shulardan qaysi biri
haqiqiy, mangu quyosh ekanini, qaysi biri esa qaerlardandir daydib kelgan, ehtimol, chinakam quyosh
bilan raqobat qilayotgan kelgindi quyosh ekanini bilib olish qiyin edi. U o‘takasi yorilguday qo‘rqib ketdi.
Yonginasida suzib ketayotgan kitlarga qarab qichqira boshladi: “Qaranglar, qaranglar, kitlar, mening
birodarlarim! Osmonga ikkita quyosh chiqibdi! Birdaniga ikkita quyosh-a! Eshityapsanlarmi? Bu yaxshilik
alomati emas! Okean qaynab ketadi, va biz hammamiz nobud bo‘lamiz! Ikkita quyosh — dahshat!..”
Robert Bork qutirgan okeanda o‘zini uyoqdan bu yoqqa tashlayotgan kitlar orasida yana ancha
vaqtgacha suzib yurdi va keyin qora terga tushib uyg‘onib ketdi, uning gurs-gurs urayotgan yuragi
qulog‘idagi tomirda lo‘qillar edi. O’ziga kelguncha ko‘rganlari tush ekanligiga ishonmadi. Okean ustida
ko‘zni qamashtirib turgan ikkita quyosh xuddi o‘ngida ko‘ringanday ko‘z oldidan ketmas edi. Uning
tushiga kitlar ko‘p kirgan, lekin tepadan birdaniga ikki quyosh kuydirib nur sochib tursa — bunaqasi
bo‘lgan emas. Dahshat, dahshat!...
Xuddi shu onda u tushida ikkinchi quyosh qayoqdan kel-ganini tushundi. Yalt etib xayoliga kelib
seskandi. Buni birdan anglab olmaganiga ajablandi qam. “Qarang-a!” — miyig‘ida kulib qo‘ydi Futurolog
va ko‘zgu oldida turgan soatga qaradi. Ertalab soat yetti bo‘lib qopti. Xotini qo‘shni xonada hali uxlab
yotgan edi.
Bork ertalabki gimnastika qiladigan ochiq ayvonga chiqdi. Lekin bu safar uning miyasi boshqa fikrlar
bilan band edi. Dala hovlisidagi jamiki narsalar unga boshqacha mazmun kasb etganday tuyuldi. Hatto
hovuz oldida yulduzlarning joylashishiga qarab yaponchasiga qurilgan toshlar bog‘i ham bugun butunlay
unutgan edi. Holbuki, Jessi tarqatgan yarmi hazil, yarmi chin mishmishlarga qaraganda, jonsiz xarsang
toshlar quchog‘ida Futurolog har kuni ertalab sehrgarliklar ko‘rsatar, qum ustida qandaydir sirli belgilar
chizar edi. Bugun hazil-mutoyibalarga o‘rin yo‘q. Stolda uyilib qolgan gazeta-jurnallarni ko‘zdan
kechirish, xilma-xil masalalar yuzasidan turli kishilarga qo‘ng‘iroq qilish — tezda vaziyatni fahmlab olish
vazifasi ko‘ndalang turar edi. hammaning dili-tilida kassandra-embrionlar. Robert shunday bo‘lishiga
hech shubhalanmas edi. Uning o‘zi esa o‘zini o‘tmish yoshlik yillaridagidek bardam seza boshladi, o‘sha
paytlarda zamonaviy tsivilizatsiya muammolari yuzasidan dorilfununlarda olag‘ovur munozaralar bo‘lib
turar, insoniyatning istiqbolini allomalarning og‘zidan tushmay qolgan “Rim klubi” modelidagiday hal
qilish mumkin, faqat eskilikka yopishib qolgan muxoliflarning fikri o‘zgartirilsa bas deb o‘ylar edilar.
Kassandra tamg‘asi atrofidagi voqealar Borkda yoshlik paytlaridagidek qandaydir katta qiziqish uyg‘otdi,
uni tahlika yo‘lini tanlashga, g‘oya yo‘lida ochiqdan-ochiq to‘qnashuvlarga tik borishga undadi.
Oхirzamon nishonalari (roman). Chingiz Aytmatov
Do'stlaringiz bilan baham: |
