Microsoft Word oxirzamon ziyouz com doc

Kutubxonachi.uz
68
ichida o‘ta yuksak kuchlanishdan o‘zi yonib ketgan bo‘lsa-chi? Kechasi fosforga o‘xshash yorug‘lik 
chiqaradigan odamlar bo‘ladi deyishadi. Kim biladi deysiz, vallohi a’lam!
hash-pash deguncha tun ham chodirini yoydi. Ko‘chalarda odam kamaydi. Boyqushga o‘xshab 
kechasi uyqu bilmaydiganlar g‘imirlab qolishdi, mashinalarda shahar kezar ekan, ko‘cha qorovullari va 
reketchilar haqini ham unutishmas edi. Tungi maishatxonalar eshiklarini ochdi. Shahvat hissini 
uyg‘otadigan xira chiroqlar yondi, elektromusiqa ishga tushdi, ko‘kraklar yalang‘ochlandi, kulgilar avjiga 
chiqdi... Hammasini unutish, hech narsani esda qoldirmaslik, o‘zlikdan qochish, xudoga chap berib 
ketish uchun...
Qizil maydonda o‘sha kechasi sukunat hukm surar edi. Odam bolasi ko‘rinmaydi. Bironta zot yo‘q. 
Kunduzi dah-shatli ehtiroslar, ahmoqlik, ayovsiz kaltakbozlik quturgan joyda hech kimning turgisi 
kelmasdi. Chiroqlar xira miltil-lar edi. Namoyishchilar kaltaklashayotganda yoki chopib ketayotganda 
oyoqosti qilingan portretlar, shiorlar, plakatlar jang maydonida tashlab ketilganday hammayoqda ivirsib 
yotardi.
Bular bilan bandai xudoning ishi yo‘q edi.
Oy Kreml tepasida yuksalib turardi. Boyqush o‘z soatida yetib keldi. — U katta qanotlarini sassiz 
qoqib, havoda suzib yurar ekan, soya yanglig‘ bir u yerda, bir bu yerda paydo bo‘lar, tik boqadigan 
sehrli dumaloq ko‘zlarini yaltiratib, ulkan yapaloq boshini ilg‘ab bo‘lmas darajada qimillatib borar edi. U 
dahshat va qo‘rqinch og‘ushida edi. Boyqush mavzoley ustidan ohista aylanib o‘tdi va maqbaraning 
eshigi oldida tosh haykalday qotib turgan soqchilar yaqinidan zuvillab uchib, pakana-xumkalla 
sharpalarni qidira ketdi. Va ularni qorong‘i joyda, Kremlning g‘ishtin devori tagidan topdi. Yo‘q, bu safar 
ham ularda hech qanday yangilik yo‘q edi. Ularning chehrasi bu gal ham ma’nisiz va ifodasiz, lekin 
sehrlab qo‘yilganday edi. Xumkalla-pakana sharpalar bir-biriga qo‘l berishib, turgan joyida raqsga 
tushib, mitingda eshitgan chaqiriqlaridan ayrimlarini bir ohangda takrorlab-takrorlab qo‘yishar edi: 
“Sotsializm – yoki o‘lim!” Ular “Sotsializm – yoki o‘lim” shiorini charchoq bilmay, ohista, bir xil ohangda 
tinimsiz takrorlashdi.
Kubaliklar musiqasiga o‘xshash bunday bir tekis ohang tezda boyqushning joniga tegdi. Bu yerdan 
uchib Spas darvozasi qarshisida bir tirik jonga – qaerdandir kelib qolgan mast-alast ayolga duch keldi.
Qizil maydonda tentirab yurgan juldur kiyimli bu mast ayol o‘zining qandaydir ayanchli ashulasini 
cho‘zib-cho‘zib xirgoyi qilar edi:
Voy alam-ey, nega ham* 
Tug‘ildim ekan? Voy 
enam-ey, nega ham 
Tug‘ding ekan? Voy 
alam-ey, nega ham 
Homil bo‘lding. Tug‘ding 
meni, enajon, G’amdan 
o‘ldim. Voy alam-ey, 
nega ham Tug‘ildim 
ekan?
Istamasdim, enajon,
Sen tug‘ding bekor. Voy 
alam-ey, nega ham 
Tug‘ildim ekan? Enajon-
ey, nega ham Tug‘ding 
ekan?

---

Oхirzamon nishonalari (roman). Chingiz Aytmatov