Microsoft Word O'quv qo'llanma

 
Zamonaviy fizika va armiya 
Fan va texnikaning muhim yutuqlari aktiv ravishda harbiy maqsadlarda 
qo‘llanilmoqda. Harbiy maqsadlar uchun nanotexnologiya ishlab chiqilmoqda.
Hozirgi geosiyosiy qurollanishni nazorat qilish tizimiga asoslanadi. 
Olimlarning hisobi bo‘yicha nanoqurolni nazorat qilish juda ham qiyin. Buning 
uchun modda va jarayonlarni tahlil qilish uchun universal qurilmalar zarur. 
Hozirdayoq atomlarni boshqaruvchi mashinalar yaratilmoqda. Molekulalar 
to‘plamiga asoslangan texnologiyalar yaratilmoqda, ulardan elektron, aloqa, optik 
va robototexnikada foydalanish dasturlari ishlab chiqilmoqda. Birinchi harbiy 

---

35
ishlanma «aqlli chang»dir (6-rasm) . Uning asosida mikron o‘lchamdagi 
mikrorobotlar yotadi. Bitta mikrorobot hech bir narsaga yaroqli emas. Ammo bir 
joyda minglab robotni yig‘sa zarb guruhini hosil qiladi, u inson xohishi bilan 
harakat qiladi. Amerika harbiylarinig aytishlari bo‘yicha dushmanni tanklarini 
vayron qilish mumkin. Mikrorobotlar buluti zirxli moshinani o‘rab oladi va 
portlaydi.
6 – rasm. “Aqlli chang” – harbiy 
nanorobotlardan tashkil topgan
7 – rasm. Barmoq uchidagi 
nanorobot
6-rasmda harbiy nanorobotlardan tashkil topgan «aqlli chang» ko‘rsatilgan. AQSH 
bunday robotlarni Avg‘onistonda qo‘llagan edi. Bunday robotlar kompyuter orqali 
boshqariladi. AQSH 2000 yildan nanotexnologiya tashabbusi bilan chiqqan edi, bu 
tashabbus bo‘yicha juda ko‘p sohada nanotadqiqotlar olib borilmoqda. Bular ichida
«ko‘zga ko‘rinmas» texnologiyalar ishlab chiqilmoqda: Elektron resurslar, aloqa, 
o‘z – o‘zini tiklaydigan sistema alohida bo‘lib ular avtomatik ravishda texnikani 
remont qilishda, uning rangini o‘zgartirishda, kimyoviy va biologik iflos joylarni 
aniqlaydi. 
Nanomateriallarning harbiy texnikada qo‘llanilishi ularning mustahkamligini 
oshirishda keng qo‘llanilmoqda. Hozirgi nanotexnologiyalar yangi keramik 
materiallar ustida faol izlanishlar olib borilmoqda. Nanokeramikadan qilingan 
ustki qatlamlar (yupqa) 150 sohada keng ishlatilmoqda. Ulardan masalan, 
propeller vallari tayyorlanmoqda, chunki ular juda mustahkamlikni talab qiladi.

---

36