Microsoft Word O'quv qo'llanma

 
8 – rasm. Nanomaterialdan 
yasalgan himoya kiyimi 
 
9 – rasm. Kelajakdagi harbiy texnikaning 
nanonaychalardan tayyorlangan kamuflyaji 
Hozirgi vaqtda nanomateriallar asosida «nanokostyum» yaratilmoqda. U nafaqat 
o‘qdan, balki pulsdan, bosim, temperaturani qayd qilsa va bu ma’lumotlarni bir 
necha kilometrlarga uzatadi.
Harbiy texnikani himoya qiluvchi maxsus sistema ishlab chiqilmoqda. U 
maxsus «elektromagnit bo‘yoq» bilan yopilgan bo‘ladi. Maxsus optik matritsa 
(«bo‘yoqdagi» nanomaterial) orqali harbiy texnikada ko‘rinmaslik effektini hosil 
qiladi. AQSH ning Mudofaa vazirligi «nanobo‘yoq» larni ishlab chiqishga har yili 
2 mlrd. dollar ajratmoqda. Rossiya nanoindustriyani rivojlantirishga 200 mlrd. rub. 
ajratmoqda (2015 yil ma’lumotlari bo‘yicha) . Nanotexnologiyalar bilan 
shug‘ullanuvchi davlat korporatsiyalari tuzilgan. Bu korporatsiyalarning ustuvor 
yo‘nalishlar: mudofaa, davlat chegaralarini qo‘riqlash, texnogen falokatlardan 
himoyalashdir. 

---

37
10 – rasm. Harbiylarning bosh kiyimiga o‘rnatilgan tasmasimon Quyosh 
batareyasi 
11 – rasm. Rheinmetall – nemis 
kompaniyasining yangi lazer quroli 
 
12 – rasm. Zirxli mashina 
Olimlar uglerod nanotrubkalarini ishlatish bo‘yicha taklif bermoqda, bu esa 
harbiy texnikani ko‘rinmas holga keltiradi. Zamonaviy texnologiyalarni qo‘llash 
orqali dengiz harbiy kemalari, aviatsiya transporti radarlari ko‘rinmas holga 
keltiriladi. Uglerod to‘qimadan yasalgan trubkalar yorug‘lik to‘lqinlarini yutish 
qobiliyatining ortishidir. Bunday yutish qobilyati nanotrubka yasalgan sirtni 
butunlay ko‘rinmas holga keltiradi. 9 - rasmda kelajakdagi harbiy texnikani 
nanotrubkadan tayyorlangan kamuflyaj ko‘rsatilgan. 
Nemislarning “Rheinmetall” harbiy kompaniyasi tomonidan noyob lazer 
quroli ishlab chiqildiki, u nafaqat katta uchuvchi obektlarni balki, uncha katta 

---

38
bo‘lmagan obektlarni ham yo‘q qilish imkoniga ega. Bunday lazer sistemalar 
harbiy transport vositalariga o‘rnatiladi va yaqinlashib kelayotgan har qanday 
nishonni yo‘q qila olish qobiliyatiga ega. Yangi lazer qurilmalari, terroristlar 
tomonidan o‘rnatilgan turli xil portlovchi qurilmalarni yo‘q qila oladi.
Hozirgi zamon nanotexnologiya yordamida qurolli kuchlar uchun portativ 
quyosh batareykalarini tayyorlash imkoniyatiga ega. Askarning harbiy bosh 
kiyimiga (10-rasm) va har tomonlama ta’minlangan narsalarga jumladan 
palatkalarga, jangovor harbiy texnikaga mahkamlanadigan yupqa quyosh 
batareykalari ishlab chiqilmoqda.