Microsoft Word олма касалликлари документ Microsoft Office Word docx

Касалликнинг зарари. Мева чириши, барглар доғланиш туфайли 
тўкилиши, дарахт танаси, шохлари ва новдаларида яралар ривожланиши, 
натижада дарахтлар кучсиз бўлиб қолиши, қора ракнинг зарари катта 
эканлигини кўрсатади. АҚШ да касаллик туфайли олма ва нок ҳосилининг 
25-50 фоизи йўқотилади. Ўзбекистонда танаси ва катта шохлари зарарланган 
дарахтлар 3-4 йилда қуриб қолади. 
Кураш чоралари. Олмада калмаразга қарши тавсия қилинган барча 
агротехник усулларни қўллаш ва мумланган меваларни териб йўқотиш қора 
ракка қарши ҳам самара беради. Жумладан кучли зарарланган дарахтлар ва 
шохларни кесиб олиш ва боғдан чиқариб, ёқиб юбориш, мумиёлашган 
мевалар ва кесилган новдалар касаллик манбаи эканлигини эсда тутиб, 
уларни ҳам тўплаб йўқотиш лозим. Кесилган жойларга боғ суртмаси ёки 
мойли бўёқ суркаш керак.
Кимёвий кураш. Барглар ва ёш мевалар зарарланишига қарши Топсин, 
Каптан ва Фолпет фунгицидларидан бирини қўллаш самарали. Касалликнинг 
асосий шакли – дарахт танаси ва шохларидаги яраларни пуркаш ёрдамида 
йўқотадиган фунгицидлар мавжуд эмас.
Зарарланган пўстлоқларни тозалаш ҳаво ҳарорати 15
о
С дан паст 
бўлганида амалга оширилади, бунда зарарланган пўстлоқни (унинг 
атрофидаги 1,5-2 см келадиган зарарланмаган қисмини ҳам қўшиб) ёғоч 
қисмигача ўткир пичоқ билан кесиб тозаланади ва боғдан чиқариб, ёқиб 
юборилади, тозаланган жойни фунгицидлардан бири (3% темир купороси 
эритмаси, 1-2% ли ДНОК
3
, 1-2% ли нитрафен ёки 1-2% ли мис купороси) 
билан зарарсизлантириш ва унга дарҳол боғ суртмаси (70% нигрол + 15% 
канифоль + 15% парафин ёки 70% нигрол + 30% кул) ёки мойли бўёқ (200 г 
олифа + 100 г охра) суркаш лозим.
Пўстлоқни кесиб тозаламасдан ҳам ООҚ ёки рух сульфати билaн бор 
элементининг аралашмасини суркаш касалликни анча камайтиради. 
Вегетация даврида калмаразга қарши тавсия қилинган фунгицидларни 
пуркаш қора ракка қарши ҳам бироз самара беради.
Чидамли навлар экиш. Бельфлёр китайка, Пепин шафранный, Боровинка, 
Папировка ва б. чидамли навлар қаторига киради, Гоулден Делишес ва 
пайвандтаг сифатида Делишес навини қўллаб олинган кўп навлар ўртача 
чидамли, Роум, Жонатан, Стэйман Уайнсап ва Макинтош чидамсиз. Нок 
навларининг чидамлилиги ҳақида маълумотлар мавжуд эмас [9, 45, 65, 78].