Microsoft Word nizami g?NC?Vi-sirl?R x?Zin?SI. doc

_______________ Milli Kitabxana _______________ 
17 
 
olan, ayrıca birlik formasına çevrilən  əxilikdən kənarda təsəvvür etmək 
olarmı? Ona görə  də  şairin poemasındakı bir çox fikirlər  əxiləri  şəhər 
sənətkarlarının bu mübariz birliyini yada salır. Nizami yeniliyin köhnəliklə 
mübarizəsindən danışanda  əxilər kimi düşünərək köhnə  əqidələri, köhnə 
budaqları  cəsarətlə doğrayıb tökməyi məsləhət bilir. Fəallığa, hərəkətə 
üstünlük verir. 
Nizami dünyanın zənginliyi, daimi inkişafı, get-gedə daha da 
gözəlləşməsi haqqında son dərəcə heyranlıqla danışır. Şairə görə, həyat daim 
irəliyə doğru inkişafdan ibarətdir; fikirlərdə, baxışlarda daim bir hərəkət və 
irəliləyiş vardır. 
 
Gündə bu bağdan yeni bir bar gələr,  
Hər şirinindən də şirin meyvələr.  
Çoxlu həmaildir ürəklər tamam,  
Hər biri xoşdur o birindən müdam.  
Həm bu yolun yolçuları bax ki sən,  
Zirək olur dəstə ötən dəstədən. 
 
Bu irəliləyiş  və inkişaf zamanı köhnəliklə yenilik qarşı-qarşıya gəlir. 
Köhnəlik öz yerini asanlıqla güzəştə getmir, yeniliksə onunla vuruşmaq, ona 
qalib gəlməklə özünü təsdiq edə bilər. Dahi şair əxilər kimi mübariz, döyüşən 
bir mövqedə duraraq köhnəliyi rədd edir. 
Nizaminin yeniliklə köhnəliyin qarşılıqlı münasibəti haqqındakı fikirlərini 
"Bir  şahzadənin hekayəsi" yekunlaşdırır. Hekayədə göstərilir ki, Mərvdə 
yaşayan gənc bir şahzadə ölkəni yeni qayda ilə idarə etmək istərkən 
ətrafındakı mühafizəkar, dövlətli adamların ciddi müqavimətinə rast gəlir, 
ölkə ona asi olur. Köhnələr təzəyə qarşı üsyan edib onu ölümlə hədələyirlər. 
Ümidini itirən, bədbinləşən gənc  şahzadə fikirli-fikirli yuxuya gedir. 
Yuxusunda bir qoca ona bu vəziyyətdən qurtulmağın yolunu öyrədərək deyir: 
 
Ey təzə ay, köhnə olan bürcü sök,  
Ey təzə gül, köbnə budaqları tök.  
Ölkə səninlə ola ta bərqərar,  
Şadlıq elə, sən də yaşa bəxtiyar. 
 
Deməli, yeniliyin qələbəsini təmin etmək üçün onun qarşısını alan maneələr 
aradan götürülməli, məhv edilməlidir. Nizaminin yenilik 
  

---