596. Shayx Sa’d Haddod va aning muridi Shayx Javhar r.
Shayx Sa’d Haddod Adanda buzurg shayx erdi. Va Shayx Javhar avoyilda biravning bandasi erdi.
Chun ozod bo‘ldi, bozorda sotiq-savdo qilur erdi. Va fuqaro majolisig‘a hozir bo‘lur erdi. Va alarg‘a
ixlosu e’tiqodi ko‘p erdi. Chun Shayx buzurgvor Shayx Sa’d Haddodning vafoti vaqti yettiki, holo
Adanda madfundur, xulafosi ayttilarki, Shayx o‘z o‘rnig‘a kimni ishorat qilurki, o‘lturgay? Shayx
dediki, mening vafotimdin uch kundin so‘ngraki, fuqaro jam’ bo‘lg‘aylar, bir yashil qush kelgay, har
kimning boshig‘a o‘ltursa, ani mening o‘rnumg‘a o‘lturtunguz! Shayx vafotidin uch kundin so‘ngra
fuqaro jam’ ekanda, ul yashil qush kelib, Javhar boshig‘a o‘lturdi. Va bu ma’no hargiz aning ko‘ngliga
kechmaydur erdi va fuqarodin ham hech kimning xotirig‘a xutur qilmaydur erdi. Pas, fuqaro
yig‘ildilarki, ani Shayxning zoviyasig‘a eltkaylar va aning o‘rnig‘a o‘lturtqaylar, ul yig‘ladi va dedi:
men ne salohiyat bila bu ishni qilurmenki, bir bozoriy kishiman, ummiy va fuqaro tariqin va alarning
odobin bilmasman. Va elning menda huquqi bor va mening el bila muomalotim bor. Dedilarki, bu
amredur osmoniyki, sanga havola bo‘lubdur va sanga muni qilurdin o‘zga chora yo‘qdur! Tengri taolo
sanga ta’yidu ta’limda bo‘lg‘ay. Chun chora yo‘q erdi, bozorg‘a bordi va elning huquqin bo‘ynidin ado
qildi. Va Shayxning zoviyasig‘a kelib, fuqaro suhbatin lozim tutti. [O‘z ismiga o‘xshab, javharga
aylandi. Fazilat va kamolotlari borki, aytilsa, gap cho‘zilib ketadi. Va pokdir karim va ne’mat
berguvchi. «Bu Allohning fazlu marhamati bo‘lib, uni o‘zi xohlagan kishilarga ato etur. Alloh ulug‘
fazlu marhamat sohibidur»]
1
.
597. Ahmad b. Ja’d va Shayx Sa’iydki, kuniyati Abu Isodur q. s.
Imom Yofi’iy debdurki, Yaman bilodida ikki shayx erdilar. Biri shayxi kabir Ahmad b. Ja’d, yana biri
Shayxi orif Shayx Sa’iyd. Har qaysig‘a murid va ashob bor erdi. Bir kun Shayx Ahmad ashob bila
mazorot tavofig‘a borur erdi. Shayx Sa’iydqa yo‘luqdi. Ul ham muvofaqat qildi. Chun bir miqdor yo‘l
bordilar, Shayx Sa’iyd pushaymon bo‘ldi va qantti. Va Shayx Ahmad bordi va tavof qildi va qaptti.
Necha kundin so‘ngra Shayx Sa’iyd ashobi bila chiqdi hamul mazorot tavofig‘a. Va yo‘lda Shayx
Ahmad anga yo‘luqdi va muloqot qilishdilar. Shayx Ahmad Shayx Sa’iydqa dedikim, fuqaroning bir
haqqi sanga utavajjih bo‘lubdurki, ul kun alar muvofaqatidin yonding. Shayx Sa’iyd dedikim, manga
hech haqqe mutavajjih bo‘lmaydur. Shayx Ahmad dedi, qo‘pqil va insof bergil! Shayx Sa’iyd dedi: har
kishi bizni qo‘porsa, biz ani o‘lturtali. Shayx Ahmad dedi: har kishi bizni o‘lturtsa, biz ani mubtalo
qilali. Pas, ul ikki buzurgdin har qaysi har nekim yana birisi bobida deb erdi, ham andoq o‘q bo‘ldi.
Shayx Ahmad «muq’ad» bo‘ldi va o‘rnida qoldi, ul vaqtqachakim, Tengri rahmatig‘a vosil bo‘ldi. Va
Shayx Sa’iyd mubtalo bo‘ldi, angaki, o‘z tanidin uzar erdi va kesar erdi, angachaki olamdin o‘tti.
Imom Yofi’iy r. debdurki, fuqaro ahvoli kesagan qilichlardin itikrakdur. Chun ahvol ashobi bir biri bila
teng bo‘lsalar, alarning holi bir-biriga siroyat qilur. Va agar teng bo‘lmasalar, qaviy holi zaifqa siroyat
qilur. Va goh borki, sobiq holi siroyat qilur. [Masbuqning holi emas. Va bu hukm aniqroq. Alloh
haqiqiy ahvolni biluvchidir]
1
.
Alisher Navoiy. Nasoyim ul-muhabbat
Do'stlaringiz bilan baham: |