www.ziyouz.com kutubxonasi
92
qochdi. Toshbolta uni quvlamoqchi bo‘lganida oyog‘i zinada toyib ket- di-yu, yonboshiga
gursillab yiqildi. Chakkasi ayvon ustuniga urildi.
Adolat bu holatni ko‘rib, avvaliga «Ajab bo‘lsin, battargina bo‘l-a!» — deb o‘yladi.
So‘ng erining qimirlamay qolganini ko‘rib «voy o‘layin, voy dadasi!» — deb yugurganicha
yaqinlashdi. Toshbolta hadeganda xushiga kelavermagach «Voy-dod, erim o‘lib qoldi!
Voy-dod, shunqorimdan ayrilib qoldim!» deb faryod ko‘tardi. Uning ovozini eshitgan
qo‘shnilar chiqib, Toshboltani ko‘tarib ayvonga yotqizishdi, vrach chaqirishdi. Vrach «Shu
yerda qimirlamay yotsinlar, qimirlatsanglar uzilishlari mumkin», dedi.
— Tuzalib ketadilarmi, axir? — deb so‘radi Adolat.
— Umid qilavering.
Adolat bu javobni eshitib «Do‘xtur bo‘lmay o‘la-a, tuzatish qo‘lingdan kelmasa,
nimaga umid qilaman»,— deb ming‘irladi.
Ertasiga Toshboltaning xastaligidan xabar topgan oshnalari kelishdi. Yengil xurrak
otib, harakatsiz yotgan do‘stlariga achinib qarab o‘tirishdi. «Yo‘lda urinib qolgandir?» —
deb xulosa chiqarishdi. Shunda Adolat:
— Yo‘l ham bir go‘r, qizlarini o‘ldirib ketishibdi. Shundan kuyib ketdilar, — dedi.
Oshnalar bu kutilmagan fojea xabaridan ajablanib: «Qachon? Qaerda?» deb so‘rashdi.
Adolat «aytishga ham ulgurmay shunaqa bo‘lib qoldilar», — deb bezrayib o‘tiraverdi.
«Dafn etishibdimi?» degan savol ham javobsiz qoldi. Shunda ular «Dafn etadag‘on bo‘lsa
o‘sha yerdan telpon qilib xabar berardi, uch kun o‘tirardi», degan to‘xtamga kelishdi.
Bir oz jimlikdan so‘ng oshnalardan biri:
— Unda borib mayitni olib kelish kerak, dafn etish kerak, — degan taklifni aytdi.
Ayvonning bir chetida o‘tirgan Adolatga bu taklif ma’qul kelmadi.
— Ko‘madigan eri bor-ku? — deb tanbeh berdi.
Oshnalar bu xotin oldida maslahatlashish ortiqchaligini bilib, o‘rinlaridan turishdi. Bu
xonadondan chiqib to‘g‘ri samovorxonaga bordilar-da, maslahatlarini davom ettirdilar.
Oradan bir soat o‘tmay uch kishi shaharga yo‘l oldi. Bir kishi Toshboltaning qishlog‘iga,
Nafisaning tog‘alariga xabar berish uchun jo‘nadi.
Mayitni olib ketamiz, deb kelgan uch kishi kun bo‘yi ovorai-sarson bo‘ldilar.
Maslahatni xom-xatala pishirib yo‘lga chiqaverganlaridan afsuslandilar. Marhumaning
uyini bilishmasa, nasabini bilishmasa, erining kimligini bilishmasa bu katta shaharda ular
sarson bo‘lmay yana kim bo‘lsin? Ular yo‘lga chiqishganda «o‘likxonaga boramizu»
og‘aynimiz Toshbolta kasal bo‘lib qoldi, qizining jasadini beringlar», deymizu jasadni
moshinga yuklab shomgacha yetib kelamiz, bomdodga chiqaramiz», deb mo‘ljal
qilishgan edi. Avtobusdan tushishgach, bir taksini kira qilishib, «bizlarni o‘likxonaga
boshlab boring, uka», deyishdi.
— Qaysi biriga? — dedi taksichi.
— Ie, o‘likxona ko‘pmi bag‘da? — deb ajablanishdi oshnalar.
— Katta kasalxonalarning har birida bor-da, — dedi taksichi.
— Unda eng kattasiga boshlang, — deyishdi oshnalar.
Kasalxonada «qachon o‘lgan, familiyasi nima?» degan savolga yelka qisish bilan javob
berishdi. Ikkinchi joyga borishganida ham shu savolga duch kelishib «egasiz murdalar
bo‘lsa, ko‘rsating», deyishdi. Ko‘rishdi ham. Uchinchi yerga borishganida «qachonligini
bilmaymiz-u, ammo bir-ikki kun ichida o‘ldirib ketishgan shekilli», — deyishdi. Ana
shunda masala sal oydinlashib «kasalxonalardan axtarmanglar, o‘ldirilgani aniq bo‘lsa
boshqa yerga boringlar», deb qaerga borish lozimligini tushuntirishdi. U yerda ham
«familiyasi?» degan savolni eshitib xunob bo‘lishdi.
— Hoy, uka, tushunyapsizmi, juvonni o‘ldirib ketishgan, — deyishdi.
Murdalar gapirmaydilar (qissa). Tohir Malik
Do'stlaringiz bilan baham: |