www.ziyouz.com kutubxonasi
132
— Xazina bo‘lsa, yer yutmasin, opa. Xazina bo‘lsa, odamlarning kuniga yarashi kerak.
— Xursanali shunday deb gapirganicha ustunni dam yuqorisiga, dam pastiga urib-urib
siljitdi-da, so‘ng g‘ishtlarni asta ko‘chirdi. Keyin ikki qarichcha qalinlikdagi tuproqni
teshada tatalab chiqardi. Teshaning uchi taxtaga tekkach, tuproqni kaftlari bilan sidirdi.
Hali chirishga ulgurmagan taxtaqopqoq tutqichidan ushlab ko‘tardi. Ke-yin yana bir
qarich qalinlikdagi tuproqni oldi. Ikkinchi yog‘och qopqoqni ham ko‘targach, bir jomadon
bemalol sig‘adigan o‘ra ko‘rindi. Nomi xazina bo‘lgan bu o‘ra bo‘mbo‘sh edi.
— Akaxonga besh ketdim: aldabdi, — dedi Xursan-ali qaddini ko‘tarib. — Bir-ikkita
xarif xazinaning isini olib, pochchakamizning kekirdaklariga chang solgan ekan, shu
yerda, deb gullabdi u ahmoq. Ahmoq deganimga xafa bo‘lmang, opaxon, bugun-erta
xazina bor bu yerda, deb laqillab kelib qolishadi.
— Kim?
— Kimligini Xudo biladi. Lekin kelishlari aniq. Agarda bu yerda hech narsa topilmasa,
avval sizlarga qiyin bo‘ladi. Akaxon esa, chiqqan joylariga kirib ketaveradilar.
— Quribgina ketsin, shu boyligiyam! O‘lar bo‘lsam o‘lib bo‘ldim! — dedi Matluba
yig‘lab.
— To‘xtang, opaxon, o‘lmay turing. Avval bu ishlarni bir yoqlik qilib olaylik. Hozir
hammamiz ketamiz. Bolalaringizni ukangiznikiga tashlab, ertalab qaytib kelasiz. Sarvar
ham bir-ikki kun siz bilan shu yerda turadi. Biz ham shu atrofda bo‘lamiz. Ishni bexit
qilish kerak. Mabodo ishkal chiqsa, o‘zimiz tinchitamiz. Opaxon, mana bu suratga qarab,
yaxshilab tanib oling bu ta’viyani, — Xursanali ichki yon cho‘ntagidan surat chiqarib
ko‘rsatdi. — Chap oyog‘i kaltaroq bu odamning. So‘rashsa, eng avvalo cho‘loqligini
aytasiz. Chap qulog‘ining yarmi yo‘q, burni pachoq. Gapirganda pishillaydi. Nima
deganini o‘risi ham, chulchiti ham tushunmaydi. Panjalari katta-katta, menikiga ikkita
keladi. Xullas, bir kuni kechqurun shu cho‘loq badbashara bostirib kirgan. Yonida bir
malla xotin ham bo‘lgan. Pichoq chiqarib, do‘q urgan. Sizni bolalaringiz bilan birga uyga
qamashgan. Podvalda bir nimalarning taqillaganini eshitgansiz. Ular indamay ketishgan.
Siz podvalga tushishga qo‘rqasiz o‘shandan buyon. Shularni aytsangiz bas.
— Kim o‘zi bu? — dedi Matluba titroq ovozda.
— Ko‘nglingiz aynisa ham bu taviyaga yaxshilab to‘yib oling. Uch-to‘rtta suratga
aralashtirib ko‘rsatishlari mumkin. Tanib olishingiz shart. Adashmang. Bu odam
xo‘jayiningiz bilan zekvagon
24
da birga bo‘lgan. Zonaga borganda qochgan. Bu
tomonlarga kelib ishkal chiqaruvdi, o‘zimiz tinchitib qo‘ya qoldik. Xitlar buni bilishmaydi,
qidirib yurishibdi hali ham. Xazinani shu olgan, desak, siz ham tinchsiz, u yoqda
akaxonga ham chivin qo‘nmaydi. Biz sizni himoya qilamiz, deb shartlashganmizmi,
demak, sizni birovning chertishga ham haqqi yo‘q, — Xursanali cho‘ntagidan tanga
chiqarib kaftiga qo‘ydi. Matluba buni avval besh tiyinlik deb o‘yladi. Sinchiklab qaragan
edi, Nikolay podshoning tilla tangasini ko‘rdi.
— Toza tilla, — dedi Xursanali izoh berib. — Siz uchun qurbon qilamiz.
Tanga o‘ra ostiga terilgan pishgan g‘isht ustiga tushib, jiringladi, xira chiroq nurida
ojiz tovlandi. So‘ng ustiga bir sidra tuproq tashlanib, qopqoqlar avvalgisiday qilib
berkitildi.
— Opaxon, siz chiqib bolalaringizni kiyintiravering. — Xursanali shunday degach
tuproqni tortib, oyoqlari bilan shibbaladi, g‘ishtlarni batartib terdi, ustunni joyiga
o‘rnatdi.
Ular kutgan mehmonlar uzoq kuttirishmadi — ertasigayoq kelishdi. Lager
teletaypining tezligi shu o‘rinda ish berdi. Kelganlar o‘zlarini «SSSR
24
Mahbuslarni tashuvchi qamoq vagoni.
Murdalar gapirmaydilar (qissa). Tohir Malik
Do'stlaringiz bilan baham: |