Microsoft Word mantiqut-tayr ziyouz com doc

 
KITOB SIFATI HAQIDA 
 
Ey Attor, olamga har damda yuz ming sirlar mushku anbar hidini taratding. Jahon 

---

Mantiqut-tayr (nasriy bayon). Farididdin Attor 
 
 
www.ziyouz.com кутубхонаси 
155
ufqlari sendan atrga to‘ldi, xushbo‘y bo‘ddi, jahon oshiqlari sening she’ring tufayli 
g‘ulg‘ula va hayajondadirlar. Gohida mutlaq ishqqan dam urding, gohida oshiqlar 
navosining pardasini chertding. Sening she’ring oshiqlarga boylik — quvvat bo‘ldi, ularga 
hamishalix ziynat berdi. «Mantiqut-tayr» yoxud «Maqomoti Tuyur» asari oxirita yetdi, 
sen uchun Kuyoshdan nur olib voyaga yetgan farzandday bo‘ldi. Bu asar xayronlik 
yo‘linint maqomotidir yoki sargardonlik deyunidir. 
Ey o‘quvchim, dardli dil bilan bu devonga kir (kitobni varaqla), jondan kechib bu 
ayvonga qadam qo‘y. Jon ko‘rinmay qolgan ana shunday maydonda, balki maydon ham 
ko‘rinmay qolgan (vaqtda), agar dard bilan unga kirmasang, unda bir gard-g‘ubor ham 
senga yuz ko‘rsatmaydi. Ko‘nglingda agar dard qo‘zgolib, maqsad sari intilsang, agar 
qadam tashlamoqchi bo‘lsang — maqsad sari qadam qo‘y. Noumidlik — baxtsizlik 
oziqang bo‘lmay turib, hayron qalbing qayta tirilarmidi? Sen dard hosil qil, chunki 
darmonu davoying shu darddir. Ikki olamda jonning dorisi ham shu dardtsir. Ey 
yo‘lovchi, mening kitobimga shoirlik va kibru havo bilan boqma. Daftarimga ishq dardi 
yuzasidan qara, shunda yuzdan bir dardimga ishonching ortar balki. Bu yo‘lga 
kirganlarga dard yuzasidan boqqan kishigina bizni tushunadi, hamdard bo‘ladi, 
ishqdavlatiga erishadi. 
Zohidlik va soddalikdan voz kech, boshiga ish tushgan odamda dard bo‘lsin, dard 
unga chin yo‘lni ko‘rsatadi. Kimdakim ishq dardi bo‘lsa, u darmon istaydi. Chunki 
darmon istagan kishida jon qolmaydi. Mard solik tashna, och va uyqusiz bo‘ladi, 
shunday tashna bo‘ladiki, o‘zini go‘yo hech qachon suvga yetolmaganday sezadi, chunki 
u Haq diydori tashnasidir. 
Kimki bu so‘zlarni anglamasa, demak, dard berguvchini anglamabdi, oshiqlikdan ham 
qilchalik xabardor emas. Kimki buni o‘qisa, tariqatga bo‘yinsunadi, Haq yo‘liga ko‘ngil 
qo‘yib, ishini shunga quradi. Buni anglab topgan odam baxtiyordir. 
Surat ahli mening so‘zimga shaydo, ammo ma’no ahli mening sirlarimning egasidirlar. 
Bu kitob ayyomning ziynati bezagidir, xoslar ham, avom ham undan nasiba oladi. Agar 
ko‘ngli muzday qotgan odam ham bu kitob bilan tanishsa, olov bo‘lib, pardani yorib 
chiqadi. Mening nazmim shunday bir ajib xosiyatga egaki, u har lahzada yana ko‘proq 
nasiba bag‘ishlaydi. Agar sen qayta-qayta o‘qisang, borgan sari qo‘proq yoqib qoladi. 
Noz to‘shagida to‘rda o‘tirgan bu uy kelin-chagi yuzidan pardalar asta-sekinlik bilan, 
birin-ketin ochiladi. Qiyomatgacha menday behudu telbalarcha qog‘oz ustiga qalam 
surgan odam yo‘q. Haqiqat dengizidan dur olib odamlarga sochuvchiman, so‘z men bilan 
tugadi, nishonaslmana shu kitob. Agar o‘zimni o‘zim maqgashga tushsam, birov buni 
qabul qilolmaydi. Lekin insofi bor odam mening qadrimni biladi, zero mening to‘lin 
oyimning nuri yashirin emas. O’z ahvolimni bir qadar pardali qilib aytdim, aslida so‘zim-
ning o‘zi holimni bayon etib turibdi. Halq e’tiboriga havola qilganlarim — xalqning 
boshiga toj bo‘lsa, buni qilmasam qiyomatgacha armonda qolardim. Ushbu ma’nolar 
sirrini xalq tilida bitdim, uni qiyomat qunigacha esdalik bo‘ladigan qilib yozdim, shuning 
o‘zi yetarlidir. 
Agar bu to‘qqiz falak uqalanib tushsa ham, ammo mening asarim kam bo‘lmaydi, 
ziyon ko‘rmaydi. Bu kitob kimga yo‘l ko‘rsatsa, u odam ko‘zi oldidan pardalarni 
ketkazadi. Bu kitobni o‘qiganlar muallifni duo qilsinlar. 
Bu bo‘stondan gul olib, elga sochdim, ey do‘stlar, yaxshilik bilan meni yodga oling. 
Har bir shoir udumga binoan o‘zi xoxlagan tartibda so‘z jilvasini berib, o‘tib ketdi. Nima 
qilay, men ham o‘tganlar misoli jon qushini uxlaganlarga jilvalantirdim. Agar sen uzoq 
umr uxlagan bo‘lsang ham, bu so‘zdan byr nafas diling bezor bo‘lajak. Shubhasiz, 
shunda bilamanki, maqsadimga erishaman va g‘amu anduhim unugiladi. O’zimNi bir 
chirog‘day yondirib, jahonni sham’day ravshan qiddim. Toki jannat sham’i yorug‘lik 

---

Mantiqut-tayr (nasriy bayon). Farididdin Attor