|
KITOB SIFATI HAQIDA
Ey Attor, olamga har damda yuz ming sirlar mushku anbar hidini taratding. Jahon
Mantiqut-tayr (nasriy bayon). Farididdin Attor
www.ziyouz.com кутубхонаси
155
ufqlari sendan atrga to‘ldi, xushbo‘y bo‘ddi, jahon oshiqlari sening she’ring tufayli
g‘ulg‘ula va hayajondadirlar. Gohida mutlaq ishqqan dam urding, gohida oshiqlar
navosining pardasini chertding. Sening she’ring oshiqlarga boylik — quvvat bo‘ldi, ularga
hamishalix ziynat berdi. «Mantiqut-tayr» yoxud «Maqomoti Tuyur» asari oxirita yetdi,
sen uchun Kuyoshdan nur olib voyaga yetgan farzandday bo‘ldi. Bu asar xayronlik
yo‘linint maqomotidir yoki sargardonlik deyunidir.
Ey o‘quvchim, dardli dil bilan bu devonga kir (kitobni varaqla), jondan kechib bu
ayvonga qadam qo‘y. Jon ko‘rinmay qolgan ana shunday maydonda, balki maydon ham
ko‘rinmay qolgan (vaqtda), agar dard bilan unga kirmasang, unda bir gard-g‘ubor ham
senga yuz ko‘rsatmaydi. Ko‘nglingda agar dard qo‘zgolib, maqsad sari intilsang, agar
qadam tashlamoqchi bo‘lsang — maqsad sari qadam qo‘y. Noumidlik — baxtsizlik
oziqang bo‘lmay turib, hayron qalbing qayta tirilarmidi? Sen dard hosil qil, chunki
darmonu davoying shu darddir. Ikki olamda jonning dorisi ham shu dardtsir. Ey
yo‘lovchi, mening kitobimga shoirlik va kibru havo bilan boqma. Daftarimga ishq dardi
yuzasidan qara, shunda yuzdan bir dardimga ishonching ortar balki. Bu yo‘lga
kirganlarga dard yuzasidan boqqan kishigina bizni tushunadi, hamdard bo‘ladi,
ishqdavlatiga erishadi.
Zohidlik va soddalikdan voz kech, boshiga ish tushgan odamda dard bo‘lsin, dard
unga chin yo‘lni ko‘rsatadi. Kimdakim ishq dardi bo‘lsa, u darmon istaydi. Chunki
darmon istagan kishida jon qolmaydi. Mard solik tashna, och va uyqusiz bo‘ladi,
shunday tashna bo‘ladiki, o‘zini go‘yo hech qachon suvga yetolmaganday sezadi, chunki
u Haq diydori tashnasidir.
Kimki bu so‘zlarni anglamasa, demak, dard berguvchini anglamabdi, oshiqlikdan ham
qilchalik xabardor emas. Kimki buni o‘qisa, tariqatga bo‘yinsunadi, Haq yo‘liga ko‘ngil
qo‘yib, ishini shunga quradi. Buni anglab topgan odam baxtiyordir.
Surat ahli mening so‘zimga shaydo, ammo ma’no ahli mening sirlarimning egasidirlar.
Bu kitob ayyomning ziynati bezagidir, xoslar ham, avom ham undan nasiba oladi. Agar
ko‘ngli muzday qotgan odam ham bu kitob bilan tanishsa, olov bo‘lib, pardani yorib
chiqadi. Mening nazmim shunday bir ajib xosiyatga egaki, u har lahzada yana ko‘proq
nasiba bag‘ishlaydi. Agar sen qayta-qayta o‘qisang, borgan sari qo‘proq yoqib qoladi.
Noz to‘shagida to‘rda o‘tirgan bu uy kelin-chagi yuzidan pardalar asta-sekinlik bilan,
birin-ketin ochiladi. Qiyomatgacha menday behudu telbalarcha qog‘oz ustiga qalam
surgan odam yo‘q. Haqiqat dengizidan dur olib odamlarga sochuvchiman, so‘z men bilan
tugadi, nishonaslmana shu kitob. Agar o‘zimni o‘zim maqgashga tushsam, birov buni
qabul qilolmaydi. Lekin insofi bor odam mening qadrimni biladi, zero mening to‘lin
oyimning nuri yashirin emas. O’z ahvolimni bir qadar pardali qilib aytdim, aslida so‘zim-
ning o‘zi holimni bayon etib turibdi. Halq e’tiboriga havola qilganlarim — xalqning
boshiga toj bo‘lsa, buni qilmasam qiyomatgacha armonda qolardim. Ushbu ma’nolar
sirrini xalq tilida bitdim, uni qiyomat qunigacha esdalik bo‘ladigan qilib yozdim, shuning
o‘zi yetarlidir.
Agar bu to‘qqiz falak uqalanib tushsa ham, ammo mening asarim kam bo‘lmaydi,
ziyon ko‘rmaydi. Bu kitob kimga yo‘l ko‘rsatsa, u odam ko‘zi oldidan pardalarni
ketkazadi. Bu kitobni o‘qiganlar muallifni duo qilsinlar.
Bu bo‘stondan gul olib, elga sochdim, ey do‘stlar, yaxshilik bilan meni yodga oling.
Har bir shoir udumga binoan o‘zi xoxlagan tartibda so‘z jilvasini berib, o‘tib ketdi. Nima
qilay, men ham o‘tganlar misoli jon qushini uxlaganlarga jilvalantirdim. Agar sen uzoq
umr uxlagan bo‘lsang ham, bu so‘zdan byr nafas diling bezor bo‘lajak. Shubhasiz,
shunda bilamanki, maqsadimga erishaman va g‘amu anduhim unugiladi. O’zimNi bir
chirog‘day yondirib, jahonni sham’day ravshan qiddim. Toki jannat sham’i yorug‘lik
Mantiqut-tayr (nasriy bayon). Farididdin Attor
Do'stlaringiz bilan baham: |
