Microsoft Word mantiqut-tayr ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
152
uning har mo‘yi yuz odamning bag‘rini qon qilardi. Bu o‘g‘lon fitnai jonu jahon edi.  
Men uni qancha vasf etsam, kamlik qiladi. Vasfimga nisbatan bu shahzoda-ning 
fazilatlari ko‘pdir. 
Agar o‘g‘lon otlanib, qasr tashqarisiga chiqsa ming dilga raxna solar, uning yo‘lini har 
lahza minglab oshiqlari zor-intizor poylar edilar. 
Bir hushini yo‘qotgan, o‘zidan bexabar darvesh, gado bor edi. U shahzodaga oshiq 
bo‘lib, boshidan hushi uchgan, ko‘zi ma’shuqidan boshqani ko‘rmas edi. Gado ma’shuq 
ishqidan orqa va oldindagini ko‘rmas,'jonidan ham qo‘lini yuvgan (voz kechgan) edi. 
Ishq g‘amining tuxmi-urug‘i unib, o‘sib, gullab-yashnab, joni va dilini bosib qolgan edi. 
Darvesh gado kechayu kunduz shahzodaning yo‘liga ko‘z tikib o‘tirardi. Ko‘ziga jumlai 
jahon xalqi ko‘rinmas, diydai giryon (yig‘lar) va o‘z g‘amidan hech kimga so‘z aytmas 
edi. Tani ishq otashida yonar, na taom yer, na uxlar edi. Dunyoda hech inson bunday 
dardu g‘amga uchramagandi. 
Darvesh kecha va kunduz ko‘zlaridan goh zarrin, goh kumush nuqraday yosh to‘kib, 
yor yo‘lida muntazir o‘tirar, ko‘ngli yarimta edi. 
Darvesh goh-gohida shahzodani uzoqdan ko‘rib qolar, ana shunda sabru toqati 
yo‘qolar edi. Ul oy yuzli uzoqda paydo bo‘lsa, bozoru maydon g‘avgoga to‘lar edi. 
Jahonda yuz bora janjal-to‘polon (rustaxez) bo‘lib, ko‘pchilik xalq bu yerdan qochar edi. 
Sipohi-lashkari shahzoda yaqin kelishiga bir farsang
1 
qolganida bong urib, xalqni 
xabardor qilardi. Bong tovushini eshitgan gado shu zahoti tiz cho‘kib, boshini yerga 
qo‘yar edi. (Shahzoda boshiga oyog‘ini qo‘yishini orzu qilardi.) 
Darvesh shahzodani ko‘rmay qolsa, g‘ashlikdan qon yig‘lar, vujudidan hushi 
tashqariga uchib ketardi. Uning vujudi yuz ming ko‘zga aylanib, ma’shuqini ko‘rishga 
zorlanib turardi. Uning ko‘zlari abri navbahor (ilk bahor bulutiday) yosh to‘kar, ko‘z 
yoshlari go‘yo Nilga aylanguday edi. Goh majolsiz oh chekar, goh vujudi yongandan ko‘z 
yoshi qurib qolar edi. Yarim so‘yilganday, yarim o‘lik, yarim jon edi. 
Darvesh o‘lar holatga yetganida shahzoda kelib qolar va u ma’shuqi ortidan soyaday 
ergashar, quyosh atrofida yer aylanayotganday edi. 
Bir kuni shahzoda otlanib, sipohi bilan kelib qoldi. Darvesh gado uni ko‘rib, bir na’ra 
tortdi va hushidan ketdi. Hushiga kelganida bor vujudi yonar edi. Necha bor joni 
o‘rtanib, hushidan ketib, hushiga kelib turdi. Jonim yonmoqda, sabru tokatim qolmadi, 
der edi. Sargashta mard shu so‘zlarni aytib, dardi kuchli ekanidan boshini toshlarga urar 
edi. Shahzoda yana bir bora kelganida darvesh gado uni ko‘rib, yana hushidan ketdi. 
Hushiga kelganida ko‘zidan qonli yoshlari oqar edi. Shahzodaning chovushi (navkar, 
begi) gadoning bu holidan ogoh bo‘ldi va podshoh huzuriga borib, qonli voqeani aytib 
berdi: 
- Ey shahriyor, bir darvesh rind shahzoda ishqida beqaror bo‘libdi. 
Bu xabardan podshoh g‘azablanib, jahl ustida dedi: 
- Tez boringlar, o‘sha nobakorni oyoq-qo‘lini bog‘lab, boshi egik holda keltiringlar! 
Podshohxayli (beklari) shu zamon otlandilar va gadoning atrofini halqa qilib, qurshab 
oldilar va oyoq-qo‘lini kishanlab, osib o‘ldirish uchun dor ostiga keltirdilar. Kishan-lardan 
badani qonab ketgan edi. Xaloyiqdarveshningdardu qayg‘usidan ogoh emas edi, shu 
tufayli bu yerda unga birorta shafoatxoh ham yo‘q edi. 
Podshohning bir vaziri bor edi, u ham darveshning ohu hasratidan xabarsiz edi. Shu 
vazirdan darvesh o‘lim oldidan dor ostida bir marta ibodat qilib, sajdaga bosh qo‘yishga 
muhlat berishini so‘radi. G’azabnok vazir mayli deb ruxsat berdi. 
Darvesh o‘z yuzini tuproq yuziga qo‘yib, ibodat boshlar ekan, sajda qilgani holda Haq 
taologa munojot qildi: 
- Ey ilohim, bu begunoh bandangni podshohim o‘limga hukm qildi. Sendan tilagim 

---

Mantiqut-tayr (nasriy bayon). Farididdin Attor