Microsoft Word maktabgacha talim muassasalarida manaviy marifiy ishlar

3.5.3. “Ma’naviyat saboqlari” mashg’ulotlarida bolalarda illatlarga nafrat 
o’yg’otishga oid didaktik materiallar 
 
Ma’lumki, illatlar jamiyat taraqqiyotiga 
sezilarli salbiy ta’sir qiluvchi yomonliklardir. 
Buning asosiy sababi o’sha illat bilan o’ralashib 
qolgan odamlarning hatti – harakatlaridir. Bu hatti 
– harakatlarning jamiyat taraqqiyotiga nisbatan 
ijobiy yoki salbiy ta’siri o’sha hatti – harakatlar 
egasining dunyoqarashiga bog’liq. 
Bu qanday paydo bo’ladi? 
Umuman olganda inson dunyoga kelgan paytdanoq unda dunyoqarash paydo 
bo’la boshlaydi. Ya’ni, bola tug’ilishi bilanoq onasiga ko’zi tushadi. Shunday qilib 
bolalar dastlab o’z ota – onasini taniydi va ular muloqot choqlarida tarbiyalana 
boshlaydilar. Bunda bola hayoti davomida to’g’ri yoki noto’g’ri harakatlar va ishlar 
qila boshlaydilar. Odatda ularning aksariyatida to’g’ri ish va hatti – harakatlar 
qilishga moyillik bo’ladi hamda bu boradagi faoliyatini rag’batlantirishlar orqali 
ularning ijobiy xislat va fazilatlar rivojlanib boraveradi. Ularning ikkinchi qismi 
esa noto’g’ri qilgan ishlari va hatti – harakatlaridan to’g’ri xulosa chiqarib o’zini 
to’g’ri yo’lga sola oladi, ya’ni qilgan xato – kamchiliklarini tuzata oladi. Ularning 
uchinchi qismi ham mavjud. Bular to’g’ri ishdan ham, noto’g’ri ishdan ham to’g’ri 
xulosa chiqara olmaydi. Bunday bolalar bir qilgan xatosini yana ham takrorlash 
mumkin. Bular loqayd odamlar bo’lib, hayot to’g’risida to’g’ri xulosa chiqara 
olmaydi. Bularning hayotiy shiori “Menga nima” bo’lib, ularning jamiyat 
taraqqiyotiga ham foydasi tegmaydi. Bunday bolalarda har xil illatlarga ruju qo’yish 
ham kuchli bo’ladi. Chunki, illatlar bir ko’rinishda bolalar ko’ziga yengillikday 
bo’lib ko’rinadi. Ana shuning uchun ham bolalarimizni illatlarga nafrat ruhida 
tarbiyalashimiz lozim. Ular ro’yxatini taxminan quyidagiday ketma – ketlikda 
keltirish mumkin: 
 yolg’onchilik – yomon va qabih illat bo’lib, u imonsizlikdir; 
 minnat – g’oyat jirkanch illat; 
 insonning zohid bo’lishi – yomon illat; 
 insonning tanbal bo’lishi – ayanchli illat; 
 insonning takabbur bo’lishi – madaniyatsizlikdir (illat); 
 badfellik – qo’pollik (illat); 
 minnat – takabburlik (illat); 
 ziqnalik – yomon illat; 
 kibru havo – jaholat (illat); 
 qasoskorlik – illat; 
 manmanlik – imon kushandasi (illat); 
 sotqinlik – xiyonat negizi (illat); 
 hasad qilish – illat; 
Endi bolalar ongida illatlarga nafrat uyg’otishga asos bo’ladigan didaktik 
materiallarni keltiramiz. 
“To’g’rilikdan kеlmish 
hamma yaxshi ot, egri-
likdan foyda ko’rmadi 
bir zot”.