Microsoft Word maktabgacha talim muassasalarida manaviy marifiy ishlar

3.5.2. “Ma’naviyat saboqlari” bo’yicha bahslar o’tkazishga oid didaktik 
materiallar  
MTMda bolalarning o’zaro 
munosabatlarini yanada yaxshilash, bir – 
birlariga tezlik bilan ko’nikishlari uchun 
ba’zida bolalar o’rtasida sog’lom 
munozarali bahslarni tashkil etib turilsa 
bola tarbiyasi yanada samarali kechadi. 
Bunga sabab bahslar bolalarni o’z 
fikrlarini charxlab olishiga, hayotga va 
turli vaziyatlarga bo’lgan  
munosabatlarini aniqlab olishga katta yordam beradi. Bahs mavzularini murabbiy 
yoki tarbiyachi va ayrim hollarda bolalarning o’zlari ham taklif etishi mumkin. 
Tanlangan mavzular bolalarni bahsga chorlovchi, muammoli, qiziqarli bo’lishi 
kerak, aks holda bahs davomida bolalar o’z fikrlarini bayon eta olmaydilar yoki 
bahsga qo’shilib o’z fikrlarini isbotlashga urinmaydilar. 
Sog’lom bahsning ahamiyati shundaki, bolani bahs jarayonida ba’zi noto’g’ri 
fikrlarga qarshi kurashishga o’rgatadi va noaniq fikrlarga aniqlik kiritishni bola 
aynan bahs jarayonida amalga oshiradi. Shuningdek, bola atrofdagi bo’layotgan 
voqyealarga ongli ravishda qarab ularni to’g’ri sharhlashga, bahs jarayonida o’z 
fikrida qat’iy tura olishga, har bir fikrni to’g’ri yoki noto’g’ri ekanligini aniqlab 
olishga hamda o’rtoqlari bilan suhbat qilish, bahslashish, o’z fikrini boshqalarga 
o’tkaza olish, ta’sir eta olish madaniyatiga o’rgatadi. 
MTM da bahslar o’tkazishga alohida tayyorgarlik ko’rish lozim bo’ladi. 
Tayyorgarlik ko’rishda quyidagi ishlarga ko’proq e’tibor qaratish lozim: 
 bahs mavzusini tanlash; 
 bahsdagi maqsad va vazifalarni belgilab olish; 
 bahsning qismlarini va unga mos keladigan savollar ketma – ketligini aniqlab 
olish; 
 bolalarga bahs davomida muhokama qiladigan savollarni to’laroq yoritishga 
yordam bera oladigan qo’shimcha materiallar (hikoyat, rivoyat, hikmat, multfilm, 
videofilm va shu kabilar)ni tayyorlab qo’yish; 
 bahsni tashkillashtiruvchi (uyushtiruvchi) murabbiy va tarbiyachilarni (ayrim 
hollarda bolalarning o’zlaridan) tayyorlash; 
 bahs o’tkazadigan joyni mavzuga mos holda jihozlash. 
Ushbu jarayonda bahsni olib boruvchilar (murabbiylar, tarbiyachilar, bolalar) 
oldida qator vazifalar turadi. Ularni taxminan quyidagilardan iborat, deb atash 
mumkin: 
1. Boshqaruvchi xayolan mashg’ulot jarayonini o’zida oldindan loyihalashtirib 
olish kerak. 
2. Boshqaruvchi bahslashishdan oldin qanday fikrlarni aytishni, ya’ni 
mashg’ulotning kirish qismini bayon qlishni rejalashtirib olish kerak. 
“Sog’lom bahs bolalarni 
noziklantirishga emas, balki ularni 
aqliy chiniqtirishga, mashq 
qildirishga, ularning faolligini 
oshirishga xizmat qilishi kеrak”.