Microsoft Word maktabgacha talim muassasalarida manaviy marifiy ishlar

 
1 – shakl. MTM dagi ta’lim – tarbiya jarayonini olib borishning 
 tamoyilli tizimi
. 
 
Shakldagi maqsad – bu pedagogik maqsad bo’lib, unda bu mashg’ulot nima 
uchun tashkil qilinayotganligi va nima uchun o’tkazilayotganligi belgilanadi 
hamda bu orqali tarbiyachi yoki murabbiy va bola nimaga erishmoqchiligi 
aniqlanadi. 
Vazifalar maqsadni amalga oshirishning algoritmik ketma – ketligidir. 
Мақсад  
МТМ 
Машғулотни олиб боришнинг 
энг фаол шакл, усул ва 
услублари 
 
Вазифалар  
МАШҒУЛОТ 
МАШҒУЛОТНИ 
ЛОЙИҲАЛАШТИРИШ
МАШҒУЛОТНИ АМАЛГА ОШИРИШ 
НАТИЖА
НАТИЖА МОНИТОРИНГИ 
ТАРБИЯЧИ-НИНГ 
ПЕДАГОГИК 
МАҲОРАТИ 
 
 
ТАРБИЯЛАНУВЧИ 
Натижаларни таҳлил қилиш, 
УМУМЛАШТИРИШ 
БАҲОЛАШ 
(болалар нималарни ўрганди) 

---

 18
Loyihalashtirish – tarbiyachi yoki murabbiylarning bolalar bilan 
o’tkaziladigan mashg’ulotni o’tkazish va bunda qo’llaniladigan shakl, usul va 
uslublardan foydalanish amalga oshirish ketma – ketligining amaliy jihatini 
ta’minlaydi. 
Pedagogik mahorat – bu tarbiyachi yoki murabbiyning pedagogik kasbiy 
bilim, ko’nikma va malakalarining uyg’un holatdagi faoliyatidan iborat bo’lib, u 
maqsadni aniq qo’yish, vazifalarni puxta belgilab olish, ta’lim – tarbiyaviy 
jarayonni mukammal tashkil etish, bolalarni qiziqtirish va ulardagi mashg’ulotga 
mustaqil qatnashish hamda ijodiy ishlashga xohish uyg’otish, bolalarning 
imkoniyatlarini to’g’ri belgilay olish va ularning mashg’ulotga ehtiyojlarini to’g’ri 
belgilay bilish uchun har qanday tarbiya shakl, usul va uslublardan samarali 
foydalanishlari orqali baholanadi. 
Ular asosida mashg’ulot jarayonini nazorat qilish boshlanadi va joriy hamda 
oraliq natijalari monitoringi olib boriladi. 
Umumlashtirish qismida natijalar tahlili asosida xulosaviy fikr 
shakllantiriladi. Unda quyidagi savollarga javob izlanadi: 
 nima yaxshi-yu, nima yomon? 
 nima yoqdi-yu, nima yoqmadi? 
 kim yoqdi-yu, kim yoqmadi (ertak yoki videofilm qahramonlari bo’yicha 
ham bo’lishi mumkin)? 
 nimani olib qolish kerak-u, nimadan voz kechish kerak? 
 kim faol-u, kim ajralib qoldi? 
 bolalar nimani o’rgandi-yu, nimalarga befarq bo’lib qoldi? 
 kimlar faol bo’ldi-yu, kimlar ahamiyatsiz bo’lib qoldi va h.k. 
Demak, bola tarbiyasida MTM ning ahamiyati katta. Hattoki, onalari uy 
bekasi bo’lgan xonadon bolalari uchun ham ahamiyatlidir. Bu haqda quyidagi fikr 
ahamiyatlidir. 
Taniqli pedagog Xoji Muin (1883 - 1942) bolalar bog’chasining bola 
tarbiyasidagi nechog’lik zarurligini uqtirib, bolalarning ko’pchilik ota – onalar 
kabi to’rt – besh yoshdanoq maktabga berish o’rniga bolalar bog’chasiga berish 
lozimligi haqida ko’plab qimmatli fikrlarni bildirgan. Jumladan, “.... Bolani yosh 
chog’ida ko’ngli xohlamaydirg’on biron ishga majbur qilishsa, badani oriq bo’ladi. 
Dimog’ va miyasiga halal keladir, qoni buziladir, a’zosi o’sishdan qoladir va 
boshqa kasalliklarga uchraydir... . 
Bolalar bog’chasining birinchi foydasi bolalarni mazkur hollardan, ya’ni 4 – 
5 yoshdanoq maktabxonalarga qatnash, yoshiga nomunosib o’quv – yozuv ishlari 
bilan mashg’ul bo’lishdan – ona – onani behuda tashvishlardan qutqarmoqdir, 
ikkinchi foydasi bolalarni yaxshi tarbiya qilib, lozim ishlarga o’yin yo’li bilan 
o’rgatib, maktabdan burun maktabga hozir qilmoqdir”, deb yozgan edi Xoji Muin 
[28. 302 – b.]. 

---

 19
Demak, MTM dagi bolalar faoliyatini chinakam bolalik davri, deb atash 
mumkin. Shuning uchun ham bolalik buyuklik va ezgulikka yo’g’rilgan bo’ladi. 
Bunga sabab bu davr bolalarning beg’am, betashvish, o’yin – to’polonlari 
g’uborsiz, yuragi toza, fikri – xayoli musaffo, muomala – munosabatlari samimiy 
bo’lgan davridir. Ularning shaxs yuksalishiga va taraqqiyotiga, uning kelgusida 
jamiyatni harakatlantiruvchi kuch bo’lib yetishishiga qo’yilayotgan tamal toshi 
bo’lishi mumkin. 
Tadqiqotimizning ushbu qismida xulosa o’rnida shuni ta’kidlash mumkinki, 
bolalar ta’lim – tarbiyasiga oilada ham, MTM da e’tiborni kuchli qaratish lozim 
bo’ladi. Bunga yetarlicha asos bor. Bu borada birgina dastlabki asoslarni e’tiborga 
oladigan bo’lsak, ular tinimsiz kattalarga taqlid qiladi, ular hattoki o’yinchoqlar 
tanlash va o’ynashda ham faqat ulg’ayish ehtiyojlarini qondiradigan jarayonlar 
to’g’risida bosh qotiradi. 
Demak, ota – onalar va MTM dagi tarbiyachi va murabbiylar farzandlarning 
qanday muhitda shakllanishiga va bunday jarayonlardagi bolaning istiqbolli 
ehtiyojlarini qondirishga burchlidurlar va bu sohada ularga ko’maklashishga 
insoniylik jihatdan mas’uldirlar. 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 20