|
www.ziyouz.com
кутубхонаси
34
boshladi.
Har nafas bir joyni kezib yurganlarida nogahon g'alati bir butxona namoyon bo'ldi.
Uning toqi osmon gumbaziga yetar, juftu toqida esa ko'pgina sirlar yashiringan edi. Bu
binoning toshlari g'am va mashaqqat tog'idan keltirilgan bo'lib, g'ishtlari dardu balo
tuprog'idan yasalgan edi. Bu g'ishtlar yuz xil murakkab usullar bilan har xil rangdagi
bo'yoqlar berib pishirilgan va turli go'zal naqshlar bilan terilgan edi. Bino boloxonasining
ayvonchasida fitnalar qarab turar, ular kishilarni chorasiz holga solib, ulardan
qutulishning sira iloji bo'lmasdi. Binoning har bir darchasi ishq nuridan yorishib turar,
lekin bu darchalarda turli balolar maskan tutgan edi. Kunguralari imonga raxna solar,
barchasi ishq dog'ini oshkor etar edi. Har kunguraga terilgan toshlar ishq tig'idan
kesilgan boshlarga o'xshardi. Bu toshlar din ahli boshini uchirib yuborish, olam uzra
toshbo'ron qilish uchun mo'ljallangandek edi. Darvozasi fitna to'dasi yurib o'tadigan joy,
fitnagar toqi esa bu hunarda falakdan andoza olardi. Bu darvozaning halqa va zanjirlari
yuz ming nayrangdan iborat bo'lib, ular savdo halqasiga o'rab, devona qilar, telbadek
zanjiriga bog'lab tashlar edi.
Bu binoning ichida ishq o'ti yoqilgan yuzta otashkada bor bo'lib, ularning har birida
yuz tuman savdoyi mavjud edi. Ulardan chiqayotgan qora tutunlar butxona ustini xuddi
kufr va isyon zulmati kabi qoplab yotardi. Bu ko'hna dunyo shuncha aylangani bilan bu
xil ajib butxonani hanuzgacha ko'rmagan edi.
Bu yerga kelganda Shayx jismida harorat ko'tarildi, ko'ngli iztirobdan betoqat bo'la
boshladi. Har dam unga xastalik yuzlanib, ko'zi o'ngida qandaydir bir o'zga olam
namoyon bo'la boshladi. U har tomonga parishonhol qarab yurganida, ko'zi beixtiyor bir
tarafga tushdi. Uning qarshisida yuziga parda tortgan bir go'zal paydo bo’ldi. Bu parda
go'yo uning quyoshdek yuzini berkitib turgan ufqdagi kamalakka o'xshardi. Shu payt
shamol kelib, uning yuzidagi pardani ko'tarib yubordi va bu quyosh nuri har tomonga
yoyilib ketdi. Uni quyosh deb atama, balki yuz quyosh ham unga devona bo'lib, uning
husni shami atrofida parvonadek edi.
Bu go'zal qizning qaddu qomati go'yo suratdagi ruhning o'zginasi bo'lib, undan har
lahza ruhda o'zga holat yuz berardi. U hur suratli ajoyib bir parizod, gul yonoqli ozoda
bir sarv edi. Ko'rinishi ruhni o'ziga maftun etar, shakli shamoyili esa kishini yuz xil
shaklga sola olardi. Suratidan hur va parilar ham hijolat chekar, tal'atidan sharq quyoshi
ham uyalardi. Yuzi nur sochib turar, sochi zulmat kabi qop-qora edi. Bu nur va zulmat
go'yo kufr va imondan nishona berardi. Yuzi uzra mushk taratuvchi zulfi yoyilib turar,
go'yo bu zulmat ichra nurning yashiringanini eslatardi. Sochi nur ahliga zulmat olami
bo'lib, unda savdo ahlining buyuk bir o'lkasi bekingandek edi. Xuddi yangi oy devonani
hayratga solgandek, uning qoshi ham savdoyi kishilar uchun yangi oy kabi tuyulardi.
Qoshining toqi — qabog'idagi ko'zi xuddi o'sha butxona toqisi ostida turgan go'zal
qizning o'zginasidek ofatli edi. Ko'zi tevaragida fitna ahli kabi kipriklari har tarafga saf
tortib turardi. Ko'zining pastida "balo" so'zining ostida yozilgan nuqta kabi bir holi bor
edi. O'sha balo ostida va yuz ustidagi xollarni bu ikki so'zga qo'yilgan nuqtalardan misol
deb bil.
Og'zi g'ayb sirlaridan nishona berar, ammo o'zi g'ayb ahli kabi benishon edi. Labi
xasta jonlar uchun malham bo'lar, nutqida Isoyi Ruhulloh dami bor edi.Uning kayf
beruvchi labi yoqut kabi qizil rangda bo'lib, uning shirin so'zlaridan xasta jon oziq olardi.
Uning kulgichlarida yuz ming jon asir, bag'baqasining chuqurchasida esa yuz Yusufi
Kan'on tutqun bo'lar edi. Agar u bu chohga tushganlarni qutqarish uchun zulfidan
kamand tashlasa, bu kamand ularni yanada ko'proq o'ziga bandi etardi. lyak aylanast
xuddi bag'baqa ostidagi "nun"ga o'xshaydi, go'yoki obi hayvonga gumbaz bo'lib xizmat
qiladi, ammo u qadar baland emas. Ham uning qaddi niholiga jon jilvalanadi, ham xirom
Lisonut-tayr. Alisher Navoiy
Do'stlaringiz bilan baham: |
