Microsoft Word kuk turklari asiri ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
75
105 
So‘nggi voqealar bo‘roni meni bu yerga olib kelgan sabablar va qadamlarni davom 
ettirishga vaqt bermayapti. Qolaversa, bu bo‘ron nafaqat badiiy bayon, balki haqiqat 
hamdir. Li menga o‘sha hikoyani aytib bergandi. O'tgan hafta telba do‘stimiz bilan o‘nta 
jangari tog‘li qishloqdan qochishga va hukumatga taslim bo‘lishga qaror qilishdi, chunki 
ba'zi choparlar hukumat o‘zi bosh egib kelgan istagan kishini afv etishi haqidagi 
yangilikni olib kelgandi. Shuning uchun o‘n-o‘n ikki kishi qochishga kelishgan. 
Qo‘mondonlar buni yarim kechasi sezib qolib, orqalaridan darhol odam yuborgan. Bu 
guruh qochoqlarni torgina tog‘ yo‘lining pastida muzliklarni kesib o‘tayotgan holda 
topgan Lekin ularni tutib olish yo‘li yo‘q edi va guruh o‘t ochishga kirishadi. Isyonchilar 
ham qarab turmay, jang qilishgan va natijada bahorgi erishga shaylanayotgan qorlar 
ko‘chib, ikki guruhni ham jarga uloqtirib yuboradi. Tirik qolgan birgina kishi bu bizning 
telba og‘aynimiz edi. U ust-boshiga qarab bo‘lmaydigan bir holda o‘zi orqaga qaytib 
kelib, ovoz chiqarmay yum-yum yig‘ladi, go‘yo yoshlari telbaligini yuvib tushayotganday 
edi. U hammaning ko‘ziga g‘amgin va jimgina boqar, lekin hech kim bu qarash kechirim 
so‘rashmi, uyatmi va yo afsus-nadomat - nimaligini bilolmasdi. Shu o‘rinda butunlay 
boshqa bir manzara xayolimga keldi. 
Bir yil avval xalqaro yordam guruhiga tarjimonlik qilish uchun Mo‘g‘ulistonga borgandim. 
Balki siz allaqachon bunday xalqaro guruhlarga shubha bilan qarashimni sezgandirsiz - 
mening qat'iy fikrimga ko‘ra, ularning ko‘pchiligi qalloblik bilan shug‘ullanadi, yo qaysidir 
yo‘l bilan pul topishga intiladi va yo boshqalarning qashshoqligi hamda og‘riqlari ustidan 
kulishni biladi, biroq men aytayotgan jamoa unday emasdi. Siz bu mamlakatga halokatli 
ta'sir ko‘rsatgan hayvonlar vabosini eslaysiz, albatta. Qutqaruvchilar guruhi mol 
do‘xtirlari, zoologlar, ekologlar va boshqa mutaxassislardan iborat bo‘lib, ular tabiiyki, 
odamlar bilan shug‘ullanishmaydi. 
Hayotimda hech qachon bunchalik katta fojiaga guvoh bo‘lmagandim: Mo‘g‘ulistonning 
oppoq qorli kengliklari qoramollarning o‘lik tanasi bilan to‘lib ketgandi: ular orasida eng 
kuchlisi sanalgan otlar o‘rnidan turishga intilib, og‘riqdan to‘lg‘onar, yunglari muzli 
qorlarga yopishib qolgan yuvoshgina qo‘ylar esa, kuchsiz ovozda oppoq va kar osmonga 
qarab ma'rardi. Izg‘irin o‘lim sharpasini olib kelar yoxud O'lim qanotlari halokatli 
shamolni surib kelayotganday edi go‘yo. Va yo Chingizxon ruhi ana shu kengliklar sari 
kezib yurib, dunyoviy qarzlarini qaytarayotganday. Har holda o‘ta vahimali manzara... 
Parlament a'zosi bo‘lgan inglizcha gapiruvchi xonim bizni kutib olib, qishloq joylariga 
boshlab bordi. U Kembridjda tahsil olgan va shu bois ko‘p narsadan xabardor edi. Shu 
bilan birga Orxon viloyatiga vertoloyotda uchib borarkanmiz, bu xonimdan Bilga-Hoqon 
va Tongyuquqning mashhur tosh yozuvlari hanuz bormi, deya so‘ragan edim, u nafa
ķ
at 
boshini qimirlatib qo‘ydi, balki ularni menga ko‘rsatishga va'da ham berdi. Albatta, 
birinchi galda yaylovlarga bordik. 
Sizga manzaraning naqadar nochorligini aytdim: normal hayotimizda bu dunyoda 
qancha hayvon yashashi haqida o‘ylab ko‘rmaymiz, biz faqat o‘zimizni hisobga olamiz 
xolos, lekin aslida barcha hayvonlar, qushlar va hasharotlar yashayotganimiz zaminga 
bizday haqlidir. Ular kamtargina bo‘lib tug‘ilish va o‘lishlarini bildirishmaydi, na 

---

Ko‘k Turklari asiri (roman). Nouman Smaylz