Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

l-§. Umumiy ma’lumot

Qizdirilgan metallni bolg‘a babasining boyogi zarbi (yoki press bosimi) ta’sirida deformatsiyalash jarayoni erkin bolg‘alash deb ataladi. Bolg‘alash natijasida zarur shaklli pokovka olinibgina qolmay, uning strukturasi, binobarin, xossasi ham yaxshilanadi. Shuning uchun og‘ir sharoitda ishlovchi mashina detallar zagotovkalari (tishli g‘ildiraklar, turbina rotorlari, disklari, vallari, shatunlar) erkin bolg‘alash yo‘li bilan olinadi.

Odatda, zagotovka sifatida og‘irligi 1 t gacha bo‘lgan pokovkalar uchun sort prokat mahsulotlaridan, og‘irligi 2-3 t li pokovkalar uchun prokatlaridan va og‘irligi 200 t va undan ortiq bo‘lgan yirik pokovkalar olishda quymalardan foydalaniladi. Pokovkalar kamdan-kam dastaki, ko‘proq mashinalarda bolg‘alash yo‘li bilan olinadi. Dastaki bolg‘alash usulining ish unumi haddan tashqari pastligi sababli undan, asosan, ta’mirlash ishlarida, mayda pokovkalar olishdagina foydalaniladi. Mashinada bolg‘alash usuli pokovkalarni ko‘plab ishlab chiqarishda va katta pokovkalar olishda keng qo‘llaniladi.

2-§. Bolg‘alash uskunalari

Temirchilik sexlaridagi bolg‘alash uskunalarini asosiy va yordamchi uskunalarga bo‘lish mumkin. Asosiy uskunalarga bolg‘alar va presslar, yordamchi uskunalarga qaychilar, qizdirgich pechlar, zagotovkani bolg‘alashga uzatuvchi kranlar, kontovatellar, manipulatorlar va boshqalar kiradi. Asosiy temirchilik uskunalarini tubandagi ko‘rsatkichlarga ko‘ra ajratiladi:

1. 
   ish tezliklariga ko‘ra bolg‘alarga (υ_ish = 7-8 m/sek) va presslarga (υ_ish = 0,1-0,3 m/sek);
   
2. 
   energiya xiliga ko‘ra: bug‘ va elektr yuritmali (pnevmatik, ressorli va richagli) bolg‘alarga ajratiladi. Bug‘ bolg‘alari osongina siqilgan havoda ishlay oladi, shuning uchun ko‘pincha bug‘-havoda ishlovchi bolg‘alar deb ham yuritiladi;
   

4. 
   bug‘ yoki siqilgan havoning bolg‘a porsheniga ta’siriga ko‘ra bir yoqlama va ikki yoqlama ishlaydigan bolg‘alarga bo‘linadi. Bir yoqlama ishlaydigan bolg‘alarda bug‘ yoki siqilgan havo tushuvchi qismlarni faqat yuqoriga ko‘tarib beradi, ikki yoqlama ishlaydiganlar esa tushuvchi
   

qismlarini ko‘taradi, ham tushuvchi qismlar og‘irligiga qo‘shimcha ravishda bosim beradi.

4. 
   staninasining konstruksiyasiga ko‘ra bug‘-havo bolg‘alari bir stoykali va ikki stoykali bo‘ladi. Bir stoykali bolg‘alarning tushuvchi qismlari massalari 0,25 dan 1 t gacha bo‘lib, kichkina pokovkalar, ikki stoykali bolg‘alarning tushuvchi qismlari massalari 1 t dan 8 t gacha bo‘lib, yirik pokovkalarni olishga mo‘ljallangan.
   

60-rasmda ikki stoykali bug‘-havo bolg‘asining tuzilishi sxematik tarzda keltirilgan.
Sxemadan ko‘rinadiki, bolg‘aning asosiy qismi stanina- ning stoykalari (2) ga o‘rnatilgan silindr (1) hisoblanadi.