Microsoft Word kasbiy psixologiya \355.\355.\355

 
28.2.Kasb tanlashga yo’llash va kasbiy maslaxatlar. 
Kasb  tanlashga  yo’llash.  Kasb  ta’limi  psixologiyasining  asosiy  muammosi  –  shaxsning  kasbga 
yaroqliligini  aniqlash,  uni  tayyorlash,  mehnat  faoliyatiga  yo’llash  masalalaridir.  Bular 
professiografiyadan boshlanadi.  
Professiografiya. Insonga quyiladigan talablar nuqtai-nazaridan kasblar va uning o’z ichiga olgan 
ixtisosliklarini umumlashtirib tavsiflanishi professiografiya deyiladi.  

---

346 
 
Professiografiya  natijasi  professiogramma  bulib,  bir  kasb  doirasidagi  ixtisoslarning  insonga, 
odamlar  guruxiga  quyishi  mumkin  bo’lgan  talablar  asosida  tuzilgan  umumlashtirilgan 
tavsifnomalardir.  
Professiogrammaning  bir  qismini  psixologik  professiogramma,  qolgan  bir  qismini  –  inson 
psixikasiga  quyiladigan  talablar,  ya’ni  kasb  qobiliyatlari  ro’yxati  tashkil  qiladi.  Professiografiya 
kasblar  klassifikasiyasini  ham  o’z  ichiga  oladi,  bu  turli  mezonlari  bilan  ifodalanadi:  texnologik, 
gigiyenik,  psixologik  va  boshqalar.  Harqanday  kasbni  o’rganish  va  tavsiflash  har  doim  ma’lum 
maqsadni ko’zlaydi va shu maqsadga buysunadi.  
Professiogrammalar quyidagi vazifalarni bajarishga qaratilgan xillarda bo’lishi mumkin: kadrlar 
tayyorgarligini  asoslashga,  gigiyenik  sharoitlarni  hisobga  olish  va  uni  soglomlashtirishga;  kasb 
tanlashni  asoslashga;  kasbiy  maslahat  va  kasbiy  tanlovni  asoslashga;  mehnatga  baho  berish 
normativlarini, mehnat xavfsizligi saviyasini ko’tarish va boshqalar. 
Mehnatni  tadqiqqilish  bilan  shug’ullanadigan  fanlar  (medisina,  mehnat  fiziologiyasi, 
mehnatpsixologiyasi  va  boshqalar).  Professiografiya  o’z  oldiga  turlicha  vazifalarni  qo’yadi. 
Mehnatpsixologiyasi soxasidagi barcha tadqiqotlar, xox nazariy xox amaliy vazifalarni quymasin, eng 
avvalo  konkret  kasb  faoliyatini  o’rganishdan  boshlanadi.  Yana  shuni  ham  esda  tutish  kerakki,  ilmiy-
texnika  taraqqiyoti  munosabati  bilan  mehnat  faoliyati  sharoitlarigina  emas,  mehnat  mazmuni 
hamo’zgarib  bormoqda.  Masalan,  teplovoz  va  parovoz  mashinisti  kasbi  kechagisi  va  bugungisi  bilan 
bir  xil  emas.  Kasb  faoliyati  o’zgarishiga  qarab  kasb  professiogrammaga  mos  keladigan  kasb 
psixogrammasi hamo’zgarishi kerak.Ayrim kasblar yuqolib borsa, yangilari paydo bo’lib boradi, yoki 
o’zgarib boradi.Shuning uchun professiografiya ishlari hech qachon tugamaydi.