Microsoft Word kartografiya doc

 1.2. Geografik kartaning elementlari 
Geografik karta tuzish va undan twla foydalanish uchun uning 
xususiyatlarini bilish zarur. Shuning uchun h’am karta tuzishda va undan 
foydalanishda tah’liliy ywldan foydalaniladi. Kartaning h’ar bir elementini aloh’ida 
wrganilishida elementlarning vazifasi, ah’amiyati va ular orasidagi wzaro 
bog’liqlikni bilish kerak. Kartografik tasvir geografik kartaning negizidir, unda 
tabiiy va ijtimoiy-iqtisodiy voqea va h’odisalar twg’risida etarli darajada malumot 
berilib, ularning tarqalishi, h’olati, wzaro aloqasi va rivojlanishi tasvirlanadi. Bu 
malumotlar geografik kartaning asosini tashkil qiladi. Kartaning mazmuni bir 
qancha geografik elementlardan tashkil topgan. Masalan, umumgeografik 
kartaning mazmunini quyidagi elementlar tashkil qiladi: suv obektlari, er 
yuzasining relefi, wsimliklar qoplami va tuproq, ah’oli yashaydigan joylar, aloqa 

---

6
ywllari va aloqa vositalari, sanoat, qishloq xwjaligi, madaniy obektlar va 
mamuriy chegaralar.

---

7
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1-rasm. 
Umumgeografik karta elementlari.
Geografik elementlar h’amma kartalarda bir xilda mukammal tasvirlanmaydi. 
Masalan, biron mavzuga bag’ishlangan kartada uning mazmuniga mos h’olda 
georgafik elementlar tanlanadi. Misol uchun tuproqlar kartasiga aloqa ywllari va 
ah’oli vositalari, relef kartalari uchun esa aloqa ywllari va ah’oli yashaydigan 
joylarning h’ammasi tasvirlanishi shart emas. Lekin kartaning mazmuni va 
maqsadiga, tasvirlana
ё
tgan elementlarning ah’amiyatiga qarab bazi bir 
geografik elementlarning h’amma mavzuli kartalarda bwlishi shart. Masalan, 
Wrta Osi
ё
ga tegishli mavzuli kartalarda gidrografik obektlarni ah’amiyati katta 
bwlgani uchun imkoni boricha twlaroq kwrsatiladi. Chunki suv obektlari 
(gidrografiya) mavzuli kartalarning boshqa elementlarini bir-biriga bog’lovchi 
zarur elementdir.