Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

717-yilda Urartu bilan ittifoq tuzadi, lekin 713-yili Ossuriyadan bir 
necha marta mag‘lubiyatga uchragandan keyin Sargon II bilan 
Shartnoma tuzadi va g‘olibga boj to‘lashga majbur bo‘ladi. Frigiyaga 
kimmer qabilalari ham xavf solar, miloddan avvalgi VII asrning 70-
yillarida ular Frigiyaning ancha qismini bosib olgan edilar.  

---

 
 
163
Gerodot so‘ziga ko‘ra frigiyaliklar
1
 Yevropada yashagan 
paytlarida o‘zlarini briglar deb atashgan. Osiyoga ko‘chib 
kelganlaridan keyin esa o‘z nomlarini frigiyaliklarga o‘zgartirganlar. 
Yozuv va ismlarga asoslangan holda aytish mumkinki, frigiyaliklar tili 
hind-yevropa tillari turkumiga kirgan va yunon tili bilan bog‘liq.  
Xett davlati bilan bevosita aloqadagi mahalliy aholi bilan yaqin 
frigiyaliklar tez orada Old Osiyoning qadimgi jamoalariga xos bo‘lgan 
sivilizatsiya darajasiga yetib oldilar. Arxeologik manbalarga 
asoslangan holda aytish mumkinki, dehqonchilik Frigiya jamoasining 
iqtisodiy asosi bo‘lgan. Frigiyaning hududi bo‘ylab ko‘plab 
istehkomlar qurilgan edi. 
Frigiyada qazishlar paytida topilgan sopol idishlar o‘tgan 
davrdagi hunarmandchilik an'analarining taraqqiyot darajasini 
ko‘rsatadi. Unda Xett davlati, Kichik Osiyo va hatto Kipr 
kulolchiligining namunalarini ko‘rish mumkin. 
Shoh va amaldorlar qo‘rg‘onlarda dafn qilinib, hunarmandchilik 
taraqqiy etishi tufayli tosh maqbaralar qurila boshlandi. 
G‘arbiy sohildagi yunon shahar-davlatlari bilan Frigiya savdo 
aloqalarini o‘rnatgan bo‘lib, bu yunon va frigiya jamiyatlari 
madaniyati yaqinlashuviga olib kelgan. Ossuriya va yunon 
manbalarida faqat ikki Frigiya podshosi - Gordiya va Midas ismi 
keltiriladi. Ayrim mutaxassislar bu ismlar emas, balki shohlik amallari 
nomi deb xisoblashadi. 
Frigiyaliklar dehqonchilik, chorvachilik bilan, shuningdek 
marmar qazib olish, oltin konlarini o‘zlashtirish, junni qayta ishlash 
bilan shug‘ullanishgan. Savdo-sotiq ishlari ko‘proq yunonlar va 
rimliklar bilan olib borilgan. Frigiyaliklar asosan qishloq joylarda 
yashashgan, lekin bir necha Gordion, Kelena, Kotiy kabi katta 
shaharlar ham bo‘lgan. 
Frigiya madaniyatining Egey dengizi atrofida yashaydigan xalqlar 
madaniyati va sivilizatsiyasi bilan o‘xshash tomonlarini ko‘rish 
mumkin. Qadimgi Frigiya alifbosi yunon alifbosining bir varianti 
bo‘lib, Frigiya va Yunoniston madaniyatining yaqin aloqalarini 
ko‘rsatadi. Kadimgi Yunon afsonalarida Frigiya shohi Midasga katta 
o‘rin berilgan. Ularga ko‘ra shoh qo‘li tekkan narsa oltinga aylangan.  
                                                 
1
 World and Global History : Research and Teaching / edited by Seija Jalagin, 
Susanna Tavera, Andrew Dilley- Pisa: Plus-Pisa University Press, 2011 

---

 
 
164
Sakarya (Sangariy) daryosi vohasida topilgan qadimgi Frigiya 
yozuvlari, shuningdek G‘arbiy Kichik Osiyo va Kappadokiya 
shaharlaridan ham topilgan
1
. Bularning bari, Frigiya davlati gullagan 
davrida uning chegaralari g‘arb va Sharqqa tomon keng hududlarni 
egallaganligini ko‘rsatadi. Yunon madaniyati Frigiyaga Germa vohasi 
orqali kirib kelgan. Shu yo‘l bilan Frigiya madaniyati o‘z ta'sirini 
Kichik Osiyoning g‘arbiy sohilidagi yunon aholisiga o‘tkazgan. 
Frigiya musiqasi yunonlar tomonidan qabul qilinib, qadimgi yunon 
madaniyatining rivojlanishida katta ahamiyatga ega bo‘lgan.