Microsoft Word islom hazorasi ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
35
bo‘lish uchun o‘z bayrog‘ini berdi. Shundan so‘ng qo‘shin shaharga kirdi. Endi holatni bir 
tasavvur qiling. Quddus aholisi tepasida omonlik bayrog‘i o‘rnatilgan Aqso masjidiga 
to‘planishdi. U yerni qarilar, ayollar va bolalar to‘ldirganda, ular qo‘y bo‘g‘izlangandek 
bo‘g‘izlandilar. Ibodatxonada shunchalik qon oqdiki, hatto otliqlarning tizzasigacha yetib 
bordi. Shahar ichidagi barcha jonzot qirish bilan tozalandi. Hatto, ko‘chalar yanchilgan 
bosh chanoqlari, kesilgan bilak va oyoqlar, qiymalangan jasadlar bilan to‘lib-toshgandi. 
Tarixchilarimizning zikr qilishicha, faqat Aqso masjidining ichida o‘ldirilganlar soni 
yetmish mingga yetadi! Ularning ichida ayol va go‘daklardan tashqari imomlar, obid va 
zohidlar jamoasi ham bor edi. Bu vahshiyliklarni g‘arb tarixchilari inkor qilmaydilar. 
Mana shu xunrezliklardan 90 yil o‘tib, Qohira sultoni Salohiddin Ayyubiy Baytul 
Muqaddasni fath etdi. Xo‘sh, u nima qildi?.. O’sha paytda Quddusda yuz mingdan ortiq 
g‘arblik bo‘lib, Salohiddin ularning jonlari va mollariga omonlik berdi. Faqat qodir 
bo‘lganlariga to‘lashlari uchun arzimas mablag‘ belgilab, hammalariga shahardan 
chiqishga ruxsat berdi. Chiqish uchun qirq kun muhlat belgiladi. Keyin esa faqirlardan 
ko‘pchiligini fidyasiz qo‘yib yubordi. Fotih Salohiddinning akasi Odil podshoh faqirlardan 
ikki mingtasiga o‘z yonidan fidya to‘ladi. Ayollarga esa, hozirgi zamondagi eng aslzoda 
muzaffar podshoh ham qilolmaydigan muomalani qildi. Farang patriarxiga bo‘lsa, 
shahardan chiqishni xohlaganda, o‘zi bilan birga Saxra, Aqso, Qiyomat 
ibodatxonalarining miqdorini Allohdan o‘zga hech kim bilmaydigan boyliklarini olib chiqib 
ketishiga ruxsat berdi. Salohiddinning ba’zi a’yonlari ana shu ulkan boylikni olib qolishni 
taklif qilishganda, buyuk fotih ularga: «Men unga xiyonat qilmayman», dedi-da, undan 
boshqa oddiy kishilardan qancha olgan bo‘lsa, shuncha fidya oldi.
Yana Salohiddinning Quddusni fath qilishda amal qilgan insoniy ishlaridan kishini 
hayratga soladigani mana bu voqeadir: u Quddusdan uzoqlashgan g‘arbliklar to‘dasini 
homiy birodarlariga, ya’ni Suvar, Sayda kabi salbchilar o‘chog‘iga tinch-omon yetkazib 
qo‘yish uchun ularga odam qo‘shib jo‘natdi. Vaholanki, o‘sha paytda Salohiddin ular 
bilan urush holatida edi!!! Jizyani to‘lagan ayollardan ko‘pchiligi to‘planib, sulton oldiga 
keldi. Ular asir olingan yoki o‘ldirilgan askarlarning oziq-ovqatsiz, boshpanasiz xotinlari, 
onalari va qizlari ekanliklarini aytishdi. Sulton ularning yig‘layotganini ko‘rib, ta’sirlangan 
va rahmi kelgan holda yig‘lab yubordi. So‘ng ularning asir erkaklarini izlashga, 
topilganlarini xotinlariga topshirishga, ammo qarindosh-urug‘lari o‘lib ketganlarga esa, 
ko‘pgina mol berib yuborishga amr etdi. Ayollar qaerga borsalar, unga maqtov-
minnatdorchilik, hamdu sano aytardilar. So‘ng sulton ozod qilingan odamlarga ayollari 
va bolalari bilan Suvar va Akodagi boshqa qochoq birodarlariga borib qo‘shilishiga ruxsat 
berdi. U Quddus fath bo‘lgandan keyin uni tark etgan ayrim fuqarolar Antokiyani ko‘zlab 
ketayotgan, Antokiyaning salbchi amiri esa, ularni qabul qilishdan bosh tortayotgan va 
ular qaerga bosh urishni bilmay turganlarida, musulmonlar ularga boshpana bergan 
paytlarida bu ishni qildi.
Albatta, Salohiddinning g‘arbliklar bilan salb urushlaridagi hikoyalari afsonalarga 
o‘xshaydi. Agar g‘arbliklarning bu o‘lmas qahramonlarning ezguliklari, oliy axloqidan 
ajablanishlari, hayratga tushishlari bo‘lmaganda edi, muarrixlarimizni oshirib 
yuborganlikda ayblashga imkon topilardi. g‘arbliklarning o‘zlari Salohiddin haqida 
ushbularni zikr qilishadi: 
«Salb urushlari sarkardalarining eng buyuk va shijoatlisi, 
sheryurak Richard kasal bo‘lib qolganining xabari unga (Salohiddinga) yetib boradi. 
Salohiddin unga xos tabibini yuboradi. Tabib o‘zi bilan birga dori-darmon va bu salbchi 
sarkarda topa olishi mushkul bo‘lgan mevalardan olib boradi. Bu voqea ularning 

---

Islom hazorasi. Ahmad Muhammad