Microsoft Word ihyo zakot ziyouz com doc

 

Oluvchi vazifalarining bayoni 

 

Zakot oluvchining vazifalari beshtadir. 

Birinchisi - kifoya etgulik zakotni unga berishni vojib etgan Zot - Alloh azza va jalla 

ekanini bilmoqdir. 

Darhaqiqat, xalq Alloh azza va jallaga bitta maqsad bilan, u ham bo‘lsa, Alloh 

subhanahu va oxirat kuni qasdida ibodat qiladi. Alloh taoloning quyidagi oyati ham shu 

ma’nodadir: 

«Men jin va insni faqat O’zimga ibodat qilishlari uchungina yaratdim» (Vaz-

zoriyot surasi, 56-oyat). Lekin hikmati ilohiya bandaga shahvat va ehtiyojlar hukmronlik 

qilishini taqozo etganida, ular bandaning maqsad-tashvishini bo‘lak-bo‘lak qilib yubordi. 

Uning karami esa ehtiyojlarga kifoya etadigan ne’matlarni yog‘dirishni taqozo qildi. Mol-

mulkni ko‘paytirdi, ularni bandalarning qo‘liga to‘kib tashladi. Buni U bandalarning 

ehtiyojlarini ketkazishga sabab va toatga bo‘shashlari uchun vasila maqsadida qildi. 

Ulardan ayrimlarining molini ko‘paytirib, fitna va imtihon qildi. Va bas, uni xatarga 

tortdi. Ba’zilarini esa yaxshi ko‘rib, rahmdil kishi kasalini himoya etganidek, uni 

dunyodan himoya qildi. Undan oshiqchasini ushlab qoldi. Ehtiyojga yarashasini boylar 

qo‘li bilan unga tomon haydadi. Kasb mashg‘ulligi, yig‘ish va saqlashdagi mashaqqat 

boylarga, foydasi esa kambag‘allarga bo‘lsin uchun shunday qildi. Shunda ular Alloh 

ibodati va o‘limdan keyingi hayotga tayyorlanishga o‘zlarini bag‘ishlaydilar. Ularni ortiq 

dunyo burmaydi, yo‘qchilikdan qo‘rqish mashg‘ul qilib qo‘ymaydi. Bu borib turgan 

ne’mat. Demak, faqirning haqqi faqirlik ne’matining qadrini bilishdir. 

---

Ihyou ulumid-din. Zakot sirlari kitobi. Imom G’azzoliy 

 

 

www.ziyouz.com кутубхонаси 

19

Aniq bo‘lyaptiki, Allohning undan dunyoni uzoq qilishdagi fazli unga berishdagi 

fazlidan ko‘proq ekan. Buning tahqiqi va bayoni, inshaalloh, «Faqirlik kitobi»da keladi. U 

Alloh subhanahudan rizq va toatga madad o‘laroq olinadigan narsani keragicha olsin. 

Uning niyati bu narsa  bilan Allohning toatiga quvvat olish bo‘lsin. Agar bunga qodir 

bo‘lmasa, uni Alloh azza va jalla muboh etgan narsaga ishlatsin. Agar u bilan Allohning 

ma’siyatiga yordam oladigan bo‘lsa, unda Alloh azza va jallaning ne’matlariga kufr 

keltirgan, Alloh subhanahudan uzoqlashish va g‘azabiga yo‘liqishga mustahiq bo‘ladi 

Ikkinchisi - beruvchiga tashakkur aytmog‘i, uni duo qilmog‘i va maqtamog‘i. 

Oluvchining tashakkur va duosi beruvchini vositalikdan chiqarmagan, lekin Alloh 

subhanahuning ne’mati oluvchiga yetib kelish yo‘li sifatida bo‘lishligi lozim. Chunki 

yo‘lning ham yo‘l va vosita bo‘lgani uchun tashakkur va duo eshitishga haqqi bor. Bu - 

ne’matni Alloh subhanahudan ko‘rishga zid kelmaydi. Darhaqiqat, Rasululloh (s.a.v.): 

«Kim odamlarga shukr etmasa, Allohga ham shukr etmaydi», deganlar (Termiziy, Abu 

Dovud va Ibn Hibbonlar rivoyati, hasan, sahih). Alloh azza va jalla ham o‘zi Xoliq va 

qudratni Yaratuvchi bo‘la turib, bir necha o‘rinlarda bandalarni maqtaydi. Alloh taolo: