Microsoft Word ihyo zakot ziyouz com doc

Uchinchi fasl 

Zakot oluvchi va uning haqli bo‘lish shartlari hamda olish odoblari to‘g‘risida 

 

Bilgilki, zakotga hoshimiy, muttalibiy bo‘lmagan, Alloh azza va jalla kitobida zikr 

qilingan, sakkiz sinf sifatlari bilan tavsiflangan ozod, musulmon kishigina haqli bo‘ladi. 

Zakotni kofirga, qulga, hoshimiyga, muttalibiyga berish yo‘qdir. Ammo agar valiylari 

zakotni olsa, sabiy va jinniga berish joizdir. Endi sakkiz sinf sifatlarini zikr qilamiz: 

Birinchi sinf; faqirlar.  Faqir  - moli va kasb qilishga qudrati bo‘lmagan kishi. Agar 

uning bir kunlik ozuqasi va o‘ziga yetarli kiyimi bo‘lsa, u faqir emas, balki miskindir. 

Agar yarim kunlik ozuqasi bo‘lsa, unda faqirdir. Agar unda ko‘ylak bo‘lsayu ro‘molcha, 

mahsi, ishton bo‘lmasa, ko‘ylagining qiymati bularning barchasiga teng bo‘lmasa, ya’ni 

faqirlarga xos bo‘lsa, u holda faqirdir. Chunki u bu holda muhtoj bo‘lgan narsasiga ega 

bo‘lmagan, undan ojiz qolgandir. Faqir to‘g‘risida satri avratdan ortiq kiyimi bo‘lmasligini 

shart qilish durust emas. Chunki bu haddan oshishdir. Ko‘p holatda bunga o‘xshashi 

topilmaydi. Odam tilanchilikni qilgani uni faqirlikdan chiqarmaydi. Lekin uni kasb qilib 

olmagan bo‘lishi kerak. Ammo agar kasb etib, tirikchilikka qodir bo‘lsa, bu hol uni 

faqirlikdan chiqaradi. Agar u bir asbob bilan tirikchilik etishga qodir bo‘lsa, faqirdir. Unga 

shu asbobni sotib olib berish joizdir. Agar sha’niga va o‘ziga loyiq bo‘lmagan kasbga 

qodir bo‘lsa, bu holda ham faqirdir. Agar ilm oluvchi bo‘lsa, kasb bilan shug‘ullanish uni 

ilm olishdan mahrum etsa bu ham faqirdir. Qodirligi e’tiborga olinmaydi. Agar obid bo‘lsa 

va kasb qilish uni ibodatdagi vazifalardan, vaqtli virdlardan mahrum etadigan bo‘lsa ham 

kasb qilsin. Chunki kasb qilish mazkur holatdan afzaldir. Payg‘ambar (s.a.v.) aytganlar- 

«Halolni talab qilish farz namozlaridan keyingi farzdir» (Tabaroniy va Bayhaqiylar zaif 

sanad bilan rivoyat qilishgan.) 

---

Ihyou ulumid-din. Zakot sirlari kitobi. Imom G’azzoliy