Microsoft Word ihyo ilm ziyouz com doc

«O‘rmalagan narsa borki, barchasining rizqi Allohning zimmasidadir» (Hud 
surasi, 6-oyat). Rizq, albatta kelishiga, unga taqdir qilingan narsa u tomon haydalishiga 
yaqiyni bo‘lsa, bu kayfiyat qalbida qanchalik g‘olib kelsa, talabni shunchalik chiroyli 
qiladi. Hirsi, ishtahasi va yo‘qotganiga taassufi kuchaymaydi.  
 
Bu yaqiyn, shuningdek, bir qancha toat va mahmud axloqlarni keltirib chiqaradi. 
 
O‘zanlardan yana biri qalbda «Bas, kim (hayoti dunyodalik paytida) zarra 
misqolichalik yaxshilik qilsa (Qiyomat kunida) o‘shani ko‘rur!» (Zalzala surasi, 
7–8-oyatlar) hukmining g‘olib bo‘lishidir. Bu ishonch savob va iqobga (jazoga) bo‘lgan 
yaqiyndir. Hatto toatlarning savob keltirishini nonning to‘ydirishichalik, gunohlarning 
iqobga eltishini zahar va ilonlarning halokatga sabab bo‘lishichalik aniq ko‘radi. To‘yish 
istagida nonning ozini ham, ko‘pini ham qadrlab, unga haris bo‘lganidek, toatlarning 
kami-ko‘pining barchasiga haris bo‘ladi. Shuningdek, zaharning oz-ko‘pidan 
saqlanganidek, gunohlarning ozi-ko‘pidan, kichigi-kattasidan ehtiyot bo‘ladi. 
 
Birinchi ma’nodagi yaqiyn mo‘minlar ommasida topiladi. Ikkinchi ma’nosi esa, 
muqarrablarga xoslangandir, ushbu yaqiynning samarasi harakat, xotirjamlik va fikr-
o‘yda rost muroqaba, taqvoda mubolag‘a, hamma yomonliklardan ehtiyot bo‘lishdir. 
Yaqiyn g‘olib bo‘lgani sari ehtiyotkorlik kuchayadi, tayyorgarlik oxiriga yetadi. 
 
O‘zanlardan  yana  biri Alloh  taolo  bandaning  hamma  holidan  xabardor, ichidagi  
o‘yiga , maxfiy  fikru xayoliga  shohid  ekaniga  bo‘lgan yaqiyn ¬ ishonchdir. Bu narsa 
har bir mo‘min nazdida birinchi ma’no bilan, ya’ni,   shubha-gumonsiz aniqdir. Ammo 
ikkinchi ma’no, ya’ni, maqsud bilan esa, nodir, siddiqlargina xoslangandir. Buning 
samarasi xilvatdagi barcha holatlarda inson o‘ziga qarab turgan muazzam podshoh 

---

Ihyou ulumid-din (Din ilmlarini jonlantirish) – Ilm kitobi. Abu Homid al-G’azzoliy