Mavzu: Maqsud Shayxzodaning hayoti va ijodi (1908-1967) Darsning maqsadlari

Mavzu: Maqsud Shayxzodaning hayoti va ijodi (1908-1967)

Darsning maqsadlari:

a) tarbiyaviy maqsad – inson ruhini tarbiyalash, odamda yaxshilik unsurlarini ko’paytirish xalqda go’zallik va nafosat tuyg’usini yanada baland darajaga ko’tarish

b) ta’limiy maqsad - o’quvchilarni dramaturg, olim, tarjimon va ajoyib pedagog hayoti bilan tanishtirish;

d) rivojlantiruvchi maqsad – bolalarni yuksak insoniy fazilatlarni qadrlashga odatlantirish.

Darsning jihozi:

1. 8-sinf adabiyot darsligi, Maqsud Shayxzodaning portreti, asarlari, tarqatma materiallar, marker, oq qog’oz, video tasvir, qum soat.

2. Texnik vositalar: kompyuter, proyektor.

Darsning shiori: She’r chin go’zallik singlisi ekan

Dars turi: Aralash

Darsning uslubi:

Interfaol usullar, ”Aqliy hujum”, “Guruhlarda ishlash”, “Video taqdimot”

Darsning borishi: Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash

Sinf guruhlarga bo’linadi

Guruhlarning nomlanishi:

1. Olqishlarim

2. Undoshlarim

3. Shu’la

O’qituvchi quyidagi she’r bilan darsni boshlaydi.

Do’stlar, yaxshilarni avaylab saqlang!

“Salom” degan so’zning salmog’in saqlang!

O’lganga yuz soat yig’lab turgandan

Uni tirigida bir soat yoqlang!

Bugungi darsimizning maqsadi Maqsud Shayxzodaning hayoti va ijodini o’rganishdir. Maqsud Shayxzoda shoir, dramaturg, olim, tarjimon va ajoyib pedagogdir. Biz uning hayoti va ijodi bilan 5- sinfda ham tanishganmiz shuning uchun hozir men sizlarga quyidagi savollar orqali murojaat qilmoqchiman.

Aqliy hujum:

1. Maqsud Shayxzodaning ilk she’ri?

2. Maqsud Shayxzodaning qaysi she’riy to’plamlari 30 yillardayaratilgan?

3. Maqsud Shayxzodaning qalamiga mansub ertak doston?

4. Maqsud Shayxzodaning “Jaloliddin Manguberdi” tarixiy dramasida Jaloliddin siymosini qaysi aktyor o’ynagan?

5. Maqsud Shayxzoda 1960- yilda qaysi asarini yozgan?

6. “Iskandar Zulqarnayn” ertak dostonida nega Iskandar sochini olgan sartaroshni o’ldiraveradi?

7. “Iskandar Zulqarnayn” dostonida Iskandarning shoxli ekanligi nima orqali oshkor bo’ladi?

8. Ertak doston yozishda yuksak mahorat ko’rsatgan shoir kim?

9. “Iskandar Zulqarnayn” dostonidan chiqadigan xulosa nima?

Maqsud Shayxzoda hayotiga doir video tasma ko’rsatiladi. Undan so’ng o’qituvchi o’quvchilarni uning ijodi bilan yaqindan tanishtiradi.

She’riy to’plamlari:

«O‘n she’r» (1932), «Undoshlarim» (1933), «Uchinchi kitob» (1934), «Jumhuriyat» (1935) , «Kurash nechun» (1941), «Jang va qo‘shiq» (1942), «Kapitan Gastello» (1941), «Ko‘ngil deydiki...», “O’n ikki”, “Yangi devon”, “Saylov qo’shiqlari”, “O’n besh yilning daftari”, “Zamon torlari”, “Chorak asr devoni”, “Xiyobon”, “Dunyo boqiy”.

Dostonlari:

“O’rtoq mulk”, “Tuproq va haq”, “Chirog’”, “O’rtoq”. “Meros”, “Ovchi qissasi”, “Iskandar Zulqarnayn”, “O’n birlar”, “Jenya”, “Oqsoqol”, “Ahmadjonning hikmatlari”, “Uchinchi o’g’il”, “Nurmat otaning tushi”, “Toshkentnoma”.

Dramaturgiya

“Jaloliddin Manguberdi” drama 1944-yil, “Mirzo Ulug’bek” tragediya

Tarjimalari: Pushkinning «Mis chavandoz», “Motsatr va Salyeri”, Lermontovning «Kavkaz asiri», Mayakovskiyning «Juda soz» dostonlari va ko‘plab she’rlarini, Shota Rustavelining “Yo’lbar terisini yopingan pahlavon”, Shekspirning «Hamlet», «Romeo va Juletta» tragediyalari va sonetlarini, Nozim Hikmatning she’rlarini, ozarboyjon shoirlari asarlarini o‘zbek tiliga ag‘dardi.

Undan so’ng guruhlarga Venn diagrammasini to’ldirish vazifasi beriladi. O’quvchilar Mirtemir, Oybek, G’afur G’ulom, Hamid Olimjon bilan Maqsud Shayxzodani bog’lab turuvchi jihatlarni diagrammaga joylashtiradilar. Masalan:

Shoir Tarjimon



Doston yozgan



Tarjimon Doston yozgan

Doston yozgan Shoir Shoir Tarjimon

Ushbu shart bo’yicha o’quvchilar baholanadi. Maqsud Shayxzoda hali maktabga bormay turib, she’rlar yozganligini tarjimayi holida aytib o’tgan. Maqsud Shayxzoda qaysi qofiyadosh so’zlarni o’z ijodida ko’proq ishlatgan? O’quvchilarga “Sog’lom bola” yiliga bag’ishlab to’rtliklar yozish topshiriladi. Baholar umumlashitiriladi va test tarqatiladi.

1.Maqsud Shayxzodaning “Mirzo Ulug’bek” asari qaysi janrda yozilgan?

1. 
   Ballada b) Tarixiy raman c) Tarixiy fojia d) Qissa
   

2.Maqsud Shayxzodaning liro- epik turda yozilgan asarlarini belgilang.

1. 
   “O’rtoq mulk” b) “Qo’llar” c) “Ayriliq” d) “Ovchi” qissasi
   

3.“Mirzo Ulug’bek” tragediyasida Ulug’bek siymosini kim yaratgan?

1. 
   Shukur Burhonov b) Razo Hamarayev c) Izzat Sulton d) Hamid Olimjon
   

4.Maqsud Shayxzodaning asarini toping.

a) “Kurash nechun” b) “Mahmud Tarobiy”

c) “Advokatlik osonmi” d) “Ruhlar isyoni”

Uyga vazifa: Maqsud Shayxzodaning hayoti va ijodi.